22 Ocak 1965 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 15

DIŞ GEZİLER Fransa Generalden sonra yeni oObir yıla girerken (Batı Avrupada bir "geZi yapmış olan Başyazarımız o Metin To- ker bu hafta Fransayı o anlat- maktadır. Fransa, bir bakıma Türkiyenin durumuna- bi, Kahraman" olan bir general şahısıyla kaim bir idare tarzını devam ettir- mektedir. Metin Toker yazısın- da hem bu idarenin meşruiyet temellerini incelemekte, o hem de Genral de Gaulle'ü işbaşına getiren sebepleri anlatarak is- tikbâl hakkındaki tahminleri nakletmektedir. Parisin hemen hemen tam merke- zindeki bir büyük gazetenin ya- zı odasında bu gazetenin temel odi- reklerinden olan bir meşhur yazar şöyle dedi "— Fransızlar, Generalle obera- n ne kadar büyük olursa Ee Gene- ral ei ebedi deği ler, "Geheralle beraber oldukça “Generalden sonra ne ola- cağını düşünmeyen Orta fransız" ın aksine, aydın fransızları ciddi şekil de endişelendiren hususu açığa vur- maktadır. General de Gauıle'den son kanlığı seçimidir. Generalin adaylığı- nı koyacağı bilinmektedir. o Genera- lin karşısındaki adaylar arasında is- mi en çok bilinen kimse Marsilya- nın sosyalist Belediye ferre'dir. Mücadele, dele olursa - bu iki cereyan edecektir. "sol" un pratikte ortadan tamamen Marsilyanın Gaulle'ün rakibini desteklerlerse o ba- his konusu olacaktır. Bu, henüz ka- rarlaştırılabilmiş değildir. Böyle bir işbirliği yapılsa gündelik nun fransızların "is komü- nistlerin oyuyla desteklenen bir SOS- AKİS, 22 OCAK 1965 George Pompidou Gözden düşüyor mu? yalist Cumhurbaşkanı adayına feda etmeleri pek ufak bir ihtimaldir. Ni-- tekim, seçimlere yaklaşıldığı (o bir sı- rada anketler De Gaulle'ün itibarı- nın yükseldiğini göstermektedir. Michel Debre Yıldızı parlak Başkanlık rejimi General de Gaulle Fransanın başına dramatik şartlar altında geçmiş tir. Cezayirin Fransayı bir askeri ih tilalin eşiğine getirdiği ve Parise Ce- lisi, meşruiyet şuurlarını hiç aşmama ya dikkat ederek - bu dikkati Gene- ral şart koşmuştur - De Gaulle'ün e- line hemen bütün yetkileri terketmiş- lerdir. De Gaulle, gene meşruiyet SI- nırları içinde kalarak yeni bir sistem kurmuş, Cezayir Meselesini tasfiye et miş, istikrarı sağlamıştır. Parisin 7 bir köyde bu lunan malikân Gaulle, Cumhurbaşkanı seçiminin en adayı ise bunun sebebini başka yer. de aramak lâzımdır. Bunun sebebi, siyasi partilerden ve onların hâkim bulunduğu politika hayatından Fran sanın gerçekten bıkmış olmasından başka şey değildir. Bu bıkkınlık, Ge- neralin getirdiği Başkanlık ( sistemi- ni fransızların baş tacı yapmıştır. Bu sistem içinde General de Ga- ulle'ün bir "mutlak hâkim" olduğu- nu söylemekte zerrece hata yoktur. Fransada General ne derse o olmak- tadır. ni ii seven, kendi- sinin büyüklü; Fransanın bü- yüklüğünü gören General de Gaule bir takım klasik demokrasi kaideleri- Meselâ fransız bitaraflık- tan eser yoktur. Radyo ve televizyon sadece Generalin propagandasını yap- maktadır. Bütün devlet mekanizması doğrudan doğruya Generale o bağlıdır ve General hiç bir itiraz kabul etme- mektedir. Meselâ Generalin çizdiği sı- nırın dışına çıkmak cesaretini ogöste- ren bir Büyük Elçi - Fransanın Brük- seldeki eski Büyük Elçisi - bu cüreti- ni işinden atılmakla ödemi miştir. Ge- neral Meclise tam manasıyla "boş ver mekte" dir, hele Senato ile, Senatonun Başkanı kendisine muhalif M nerville'dir diye hemen hiç bir rabı- ta muhafaza etmemektedir. e Halbuki M. Monnerviile şu anda, hukuken, Fransanın 2 numaralı adamıdır. bakan ve Bakanlar da, - fran sızların kullandıkları tâbirle -, "Bü- yük Charles'a karşı sorumludurlar ve "Büyük Charles" onları bir öğretme- nin, daha doğrusu bir mubassırın öğ- rencileri idare ettiği gibi idare etmek- 15