1 Şubat 1938 Tarihli Yarım Ay Dergisi Sayfa 12

HİSAR FACİASI MÜNASEBETİLE o SABİH ALAÇAM isar vapurunun kazaya uğraması ve batması ile tüylerimizi ürperten facia henüz gözlerimizin önündedir. Şimdi 23 Türk gemicisinin hayatına mal olan bu hâdise etrafında yapılan res mi tahkikatla mesuller aranıyor. Fakat, Hisar vapurunun batmasına dair yapı» lan tahkikat ile ancak şu netice hasıl olabilecek : Eğer, geminin sefere çıkmasına fen» Bi ve idari bakımdan suçlu bulunanlar varsa, onların tecziyesi cihetine gidi. lecek, o kadarl Nitekim, herhangi bir deniz kazası olduğu zaman. faaliyete geçen adliye makinesi de hâdiseyi an» cak bu yolda tetkik ve tahkik edip mesulü cezalandırıyor. kin, bu kabil faciaların tekerrürü- ne mâni olabilecek ne gibi tedbirler alınıyor disenin, asıl can damarı budur. Deniz işlerinde salâhiyet sahibi olan bazı dostlarımla görüştükten sonra şu kanaata vasıl oldum Türk kabotaj hatlarında işliyecek yol. cu vapurlarının tam bir emniyetle sey» rüsefer edebilmeleri için; bunların, yes ni baştan sıkı bir fenni muayene den geçirilerek sakat ve çürük görüle çeklerin seferden mennedilmeleri lâzım- dır. Hisar vapuru “Komposayd. tipte, v ni altı saç, üstü ahşap olan bir gem "idi. Bu vapurun. bâlen faal bir vaz'” yet te bulunan İzmir isimli bir eşi da- ha vardır. Her ikiside, Umumi harp s0- 10 Nitekim son bir kaç yıl içinde on dört Türk şilebinin battığını söylesem.,. nunda yani İ9l0 senesinde Amerika. da aceleyle yapıl ve tabii ömürleri fennen ço a görülmüş gemilerdir. itekim, Hann ahşap olması, ge minin kazaya uğramasını bir facia ba- line getirmiştir. Çünkü, tekne tahta olduğundan suya fazla mukavemet es ütün mürettebat dilerini denizde bulmuşlardır. Bundan başka su üstünde yüzen enkazın altın da kalan gemiciler bir türlü benlerin dışarı çıkarıp nefes almak ve yaşama! imkânını e ei Denizcilikte esas kaidedir: Bir ge minin tabii ömrü vasali ve normal olarak 15 senedir. Bu yaşı bulan ve geçen gemiler açık denizlerde seferlere salih addedilmezler. Vakıa, bir tekne nin çürüklük veya sağlamlık derecesi yaş kaidesini kısmen değiştirebilirse de, ihtiyar bir gemi lırsa yapılsın, mutlaka kıymeti inşaiye- sini ve süratini kaybetmiştir. Nitekim, sigorta AR Ee çürük bir vas puru sigorta etmezle ne kadar sağlam yapı» Günkü, tekne dalla olduğ den i) azla mukaveme sikdi gibi... muayenelerde ne kadar Liman heyeti fenniyesi, yaptıkları titiz olursa ol n müsbet bir hakikattir ki Türk armatörlerinin ellerinde bulunan gemiler yaşlı ve seyrüsefer kabiliyet. lerini hergün kaybeden teknelerdir. Nitekim, armatörlerin vapurları için ikide birde vermek mecburiyetinde kal. dıkları we 90.000 liraya kadar baliğ o- lan tamir masrafları bunun bariz bir de lilidir. Çünkü eldeki gemiler alelâde bir tamirle sefere çıkabilecek vaziyette bulunmıyorlar. Müthiş yekünlars baliğ olan tamir masrafları yapılıyor. Netice- dede, armatörler, zarardan korunmak için navlun ücretlerini çok yüksek © larak tayin eylemek mecburiyetinde ka» liyorlar. Vakıa bugün İstanbul limanın. da mukayyet bulunan gemilerin bir kıs- mı sigortalıdır. Fakat bunlar azami 10 yapuru geçmez, ve onlarda kıymetleri: nin a yele 20 sine sigorta etti- rilmişleri Bun e başka şileplerin taşıdıkları eşyalar, gemilerin sigortasız olmal dan dolayı gayet yüksek ücretle sigor- ta ettirilebilmektedir. Üstelik te tama- men ziyaa uğradığı takdirde sigorta be deli verilmektedir. Nitekim, batan Hi- sar vapurile naklolunan hamuleler, an- cak bu Şartla sigorta ettirilebiliyordu. r şilepinin eşi olan İzmir şile piri de ahşap olması yüzünden yine cak bu şekilde bir sigorta imküni balabilscesi tabiidir. sene firini havalarda bu gibi He Cr Facialar sık sık denecek kadar oluyor! Veden ? sun, Yukarıda söylediğim vecihle, tekne lerin mukavemeti az da ondan. Nite- kim son birkaç yil içinde on dört Türk şilepinin battığını söylersem, fazla sö- ze lüzum yok zannediyorum Bu vaziyet karşısında İstanbul li- mânına mukayyet gemilerin yaşları Be a Aa pa Es AaAMm ö İLE