7 Mart 1938 Tarihli Her Ay Dergisi Sayfa 96

98 Her Ay İki arkadaş, bütün yol uzunluğunca derin bir heyecan icinde idiler.. Sabırsızlıkları her dakika artıyordu. Nihayet epey uzun süren bir yolculuktan sonra bir akşam uzaktan Pe- tersburg'un ışıklarını gördüler. Müthiş soğuğa rağmen, Go- gol şehri biran evvel görebilmek için zaman zaman araba- dan sarkıyor ve dakikalarca öyle gidiyordu. Petersburg'da (Gogol Petersburg'da derin bir hayal su- kutuna uğradı. Şehir, taşralı talebeyi so- guk karşıladı. Hayalinde “fikir ve sanat merkezi,, olarak bü- yüttüğü Petersburg, bürokrat acaip hayat tarziyle Gogol'ü şaşaritmıştı. Gogol'ün kendilerinden kaçtığı o taşralı, o basit insanlar, burada da adım başında karşısına çıkıyorlardı. Gogol, Petersburg'dan annesine yazdığı ilk mektupta şe- hir hakkındaki ihtisaslarını şöyle kaydeder: “Petersburg'u hiç de umduğum gibi bulmadım. Ben onu çok daha güzel, daha muhteşem tahayyül ediyordum..,, Şehre gelir gelmez hayatını kazanmak mecburiyetinde olan Gogol, Petersburg'un güzelliklerini elbette farkedeme- di. Getirdiği bir yığın tavsiye mektuplarından hiç bir fayda göremedi. Gogol'ün sıcak ve romantik heyecanı, merkezin bürokrat memurlarının soğukluğu karşısında kayboluyordu. Yavaş yavaş Petersburg'u da mahzun ve elemli bir şehir ola- rak görmeğe başladı. Gogol yine o sıralarda annesine yazdığı bir başka mek- tubunda şunları söylüyordu: “Sehirde hiç umulmuıyan bir sessizlik var. Halkın ruhurn- da hiç bir heyecan eseri görülmüyor. Herkes, bütün me- murlar, ancak kendi işinden bahsediyor.,, Çiftlikteki rahat köşk hayatından sonra, Gogol'ün Pe- tersburg'un dördüncü kat odalarından birinde oturmak mec-