20 Mayıs 1939 Tarihli Her Ay Dergisi Sayfa 11

10 Her Ay rine göre milli bir sanayi kurmağa çalışmalarında, ve Alman- ya gibi daha ziyade sanayici olan memleketlerin de yeniden ziraileşmeğe gayret etmelerinde ifade ve hulâsa edebileceği- miz ulusal Autarkie temayülleri de yine ayni düşünceye isti- nat etmektedir. Bununla beraber, bütün bu hallerde ancak kısmi veya nisbi bir Autarkie'nin bahse mevzu olabileceğini ilâve etmek lâzımdır, zira Amerika Birleşik Devletleri gibi o kadar büyük ve zengin bir memleketin bile yabancı memle- ketlerden yüzde yüz müstakil olmasına ihtimal verilemez. Diğer hazırlık tedbirlerinden biri de yukarıda kısaca te- mas ettiğimiz stok ekonomisidir, bu ekonomi bilhassa bazı gı- da maddeleri ve ham maddeler için mevzuubahstir. Devlet bu gibi stokları ya bizzat kendisi teşkil eder veya bu işi, bil- İarz değirmenlerin, yahut zirai kooperatiflerin buğday ve sa- irede muayyen asgari ihtiyatlar bulundurmalarını emret- mek, endüstri teşebbüslerini devletçe kontrol edilecek muay- yen bazı ham madde stokları v. s. teşkiline mecbur tutmak suretile, hususi şahısların başarmasını kolaylaştırır veya onla- rı bu hususa icbar eder, Bu gibi stoklar nekadar mühim olursa olsun, harbin uza- dığı zamanlarda maksada tamamile kifayet edemezler. Bu se- bepledir ki birçok memleketler daha şimdiden barış zamanla- rında «Ersatz» (muadil) maddelerin icap ettirdiği hazırlıkları yapmaktadırlar. (Şüphesiz harp için ekonamik seferberlik plânında «Ersatz» maddelerin daha ziyade genişletilmesi de nazarı itibara alınmıştır). Bahsettiğimiz vaziyeti (bilhassa, harp bakımından mühim bazı ham maddelere sahip olmadık- ları gibi o maddeleri müstemlekelerden de tedarik edemiyen Almanya, Lehistan ve İtalya gibi memleketlerde görebiliriz. Daha Büyük Harpte sun'i azotun istihsali muvaffakıyetle ba- şarıldıktan sonra bugün «Ersatz» maddeler sahasında her şey- den önce kauçuk ve ham dokuma maddelerinin sun'i şekilde istihsaline çalışılmaktadır. Maamafih, birkaç istisnadan sarfı nazar «Ersatz» olarak kullanılan eşya, asıllarından hem daha pahalı, hem de kalite itibarile daha değersizdir. Fakat harp ekonomisi için umumi bir kaide olarak denebilir ki, bu sahada mühim görülecek hususlarda vazgeçilemiyecek kadar lüzum-