1 Ocak 1965 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 7

HAFTANIN İÇİNDEN Seçim Yılı Türkiye için 1965 yılı, seçim yılı olmak vasfı itibariyle aşıyacaktır. Bu dehşetli bir zekaya ihtiyaç hissettirmeyecek ka- dar açıktır. Yalnız Türkiyede değil, dünyanın dört bucağında her seçim, üzerinde dikkatle durulacak bir olaydır. Fakat mem- leketlerin ve milletlerin tarihinde bazı seçimlerin gerçekten "hayati" sıfatına hak kazandıkları da bir başka gerçektir. Fevkalade şartlar, seçimleri fevkalade hadiseler haline ,ge- tirmektedir rde seçmen, üzerine görevlerin en büyüğünü almış olmaktadır. Türkiyede bu çeşit bir seçim 1950'de cereyan etmiştir. Şimdi, aradan bunca yıl geçtiğine göre daha fazla serin- kanlılıkla o günlerin üzerine eğilindiğinde görülecektir ki 1950 seçimlerini kaybetmek İnönünün, C.H.P.'nin ve bir bakıma milletin talihini teşkil etmiştir. Bugün, hadiseler Tarihin defterine yazıldıktan sonra, tekerleği kırılmış ara- baya yol gösterir gibi Olimpus dağından kehanetler sa- vurmak kolaydır. Demokrasiyle yirmi yıl kaybettiğimiz, D.P. iktidarını memleketin başına geçirmekle 1960 İhtila- lini hazırladığımız, Atatürkün sisteminden ayrıldığımız için taviz rejimine geçtiğimiz çok kolay söylenen, çok ko- lay yazılan düşüncelerdir. Ama 1950'de Türkiyede umumi efkar Demokrasi fikrine sımsıkı yapışmıştı, Demokrasinin gerçekleşmesinin ilk şartı olarak "Bakalım İktidar, iktidarı sahiden verecek mi, vermeyecek mi?" sorusuna müsbet asını görüyordu ve ll tenkitçi ağızla- wi Lim inden bazıları o D.P.'nin adayları arasın- daydı. Eğer las seçiminde İni ve GN gerçekten ka- zanmış olsalardı buna çok kimseyi inandırmak güç olacak - tı ve memleketin sağlam kuvvetlerinin içinde önlenmesi adeta imkansız kıpırdanmalar başgösterecekti. Halbuki İnönünün ve C.H.P.'nin siyaset hayatı içinde kalmalarının önemi, 1960 İhtilalinin hemen arefesinde ve hemen aka- binde herkes tarafından görülmüştür. Türkiye 27 Mayıs 1980 ile 27 Ekim 1961 arasında, "Se- çim olacak mı, olmayacak mı?" sorusunun zihinleri meş- gul ettiği bir devre geçirmiştir. Bugün, gene pek çok sey insanlara kolay gelmektedir. Ama 27 Ekim 1961 günü Tür- el azal mu yla veya zorla kırılmış, bir takım "Otur ci bir talkım başka şahısların, memle- ketin sağlam kuvvetlerinin tamının vatanperverliği, ger- çekçiliği sayesinde yola getirilmişlerdir. 27 Ekim 1961 se- çimleri, çok göz neticelerin üzerine dikkatle dikilmiş ola- rak yapılmıştır. Bugün. "O seçimlerin neticesi şöyle olsaydı daha iyi AKİS, 1 OCAK 1965. Metin TOKER olurdu, böyle olsaydı daha iyi olurdu" tarzında spekülas- yonlar yapmakta fayda yoktur. Gerçek şudur ki seçimlerde rol oynayan bazı faktörler, kısa hesaplar, hisler güç şart- lar yaratmıştır. Buna mukabil bu güç şartlar memleketin" sağlam kuvvetleri ile Parlamentonun karşılıklı anlayış göstermeleriyle yenilmiştir ve çok partili hayat devam et- miş, az zamanda sivil idare hakimiyetini kurmuş, ortam müsait hale gelince İhtilali yapan kuvvetlerin en önemlisi Ordu kışlasına çekilmiştir. Ama Türkiyede, Çankaya Köşküne bir Ali Fuat Baş- gili oturtmak kabil olmamıştır. Ama Türkiyede, 27 Mayıs karşısında birleşmiş bir koalisyon idaresi kurmak hayali tahakkuk etmemiştir. Ama Türkiyede, Yassıada mahkum- larının üzerine kapanmış kapıların kilidini söküp atmağa kimsenin gücü yetmemiştir. Bunlar, bugün için de imkânsız planlardır. Türkiyede sağı seçimleri bunun için büyük önem taşı- yacaktır. A.P. t. üç yıl, meşruiyetini 27 Mayıs İhtilalin- den alan bir anayasa sistemi içinde C.H.P.'ye alternatif amaksine, bu partiyi eline geçiren ekipler onu bir kin, intikam teşek- r Büyül çok partili sisteme inananlar arasında iyi karşılanmıştır. A.P. bir gün C.H.P.'ye alternatif olabildiği takdirde çok mesele kendiliğinden çözülecektir. Ama bu karşı taraf için bir güven meselesidir, A.P. için bir sabır meselesidir, pe- şinen verilecek bir imtihan meselesidir. Üç yıl A.P. bir mu- halefet partisi değil, bir fesat yuvası olarak görev yap- mıştır. Eğer buna, görev demek kabilse.. Ondan dolayıdır ki, tıpkı Amerikada Goldwater'e "dur" diyen cereyan tarzında bir cereyanm, elinden geleni yapa- rak 1965 seçimlerinin sonunda Türkiyede zor şartların doğ- masını önlemeye çalışması bu yeni yılın büyük ödevi ola- caktır. Bu ödevin ifasında başlıca rolün sahibi elbette ki C.H.P.'dir. İnönünün "Seçimler e leketin, ei kendi safında ki kuvvetlerini Gerli i, açık, vari bir tutumla li. ve İktidar olarak halkı atmin etmenin çaresini bulsun Fakat bu devrede dahi yeni A.P. de ödevsiz değildir. A.P. seçimlerin arefesindeki Parlamentoya, müsbet çalış- malarıyla ne kadar itibar kazandımsa seçimler'e kurula- cak yeni Parlamento o miktar itibarı peşinen miras diye alacaktır. Bu aslında, Demokrasinin gelir hanesini dolduracaktır.