5 Kasım 1966 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 17

diririm. Gözünü dört aç!" diyor. Halbuki bu Sırada Albay Demet, bambaşka bir sebepten yollara düşmüştür bile. Menderes, Eskişehirden niçin Kütahyaya geçmiştir? Bir MD oranın koyu Demok- rat bilinmesidir. Genel Başkanı kendisini halka müdafaa ettirecektir. Ama asıl, İkinci Ordunun bölgesine sığınmak Menderese daha emniyetli gelmiş olabilir. O sıralarda Kara Kuv- vetleri Komutanlığında Cemal Gürsele vekâlet etmekte olan ikinci Ordu Komutanı Orgeneral Suat Kuyaş Demokrat liderlerin tam itimadına sahip bir komutandır. Albay Demete Menderesle ilgili haberi ilk yeren, Kütahyanın Demokrat Belediye Başkanı olmuştur. Belediye Başkam, aldığı emir üzeri- ne karşılama töreni tertiplemenin ve halkı so- kağa çıkarmanın gayreti içindedir. Albaya tele- fon ettiği zaman, saat henüz yedi olmamıştır. Albay radyoyu dinlemediğinden hadiselerden habersizdir. Traş olup sokağa çıktığında, niye- ti Menderesin karşılanması hazırlıklarına ka- tılmak, işin askeri tarafım düzenlemektir. Fa- kat kapının önünde Merkez Komutanına rast- lıyor ve radyoyu dinlemiş olan ondan, Silâhlı Kuvwvetlerin idareye el koymuş olduklarını ÖB- reniyor. Derhal arabasına atlıyor ve Tugaya çı- kıyor. Niyeti oradan bir tabur almak ve Eski- şehir yolunu tutmaktır. Tugaydan ayrılıp emir subayı ve talimgah taburu komutanıyla birlikte Hükümet Konağının önüne geldiğinde Mende- resin kafilesi de kargıdan görünüyor. Bu, tam bir tesadüftür. O gün Vali Kütahyada değildir. Belediye Başkam Menderesin geleceğinden yl Muavinini haberdar etmiştir. O, Hükümet nağındadır. Menderes ve arkadaşları Beaiların. dan iniyorlar, Hükümet Konağına giriyorlar, Volinin odasını astırıyorlar. Albay Demet de, ne yapacağını bilemez halde onları takip ediyor. işte bu sıradadır ki Albay Demet merdivenal- tındaki telefon santralından acele çağırılıyor. ayan General Tulgandır. General e Tulgan Menderesin tevkifi emrini o zaman veriyor. Al- bay Demet itaat edecektir. Bu esnada Menderes Valinin odasında, Va- li Muavininden haberleri sormaktadır. Vali Mu- avini elindeki ince, pembe kâğıttan, aldığı bir emri okuyor. Bu emir, Eskişehirdeki karargâh- tan Kütahya, Afyon ve Uşak valiliklerine ve- rilmiş olan emirdir. Emirde sabık Cumhurbaş- kanı Bayar ile diğer D.P. erkânının Ankarada tevkif edildikleri, Hükümetin kaçtığı bildiril- mekte ve nerede görülürse, askeri kuvvetler ge- linceye kadar zor kullanılarak tevkif edilmesi istenilmektedir. Menderes sararıyor ve "Hükü- met biziz" diyor. Ne yapacağını bilmez haldedir. Hareket een bir darbe teşebbüsü müdür, yok- sa duruma hâkim olmuş bir ihtilâl mi? Her halde, o an Kütahyadaki durum bu İhtimalle- rin ikisini de hatıra getirmektedir. Menderes Zihni Ünere bazı civar vilâyet valilerini arama- sını söylüyor. Civar vilâyet valileri ve koyu Demokrat bilinen Vilâyet valileri.. Fakat bu sı- rada Albay Demet odadan çıkıyor ve telefon santraline bu valilerden hiç hi bağlamama- sını emrediyor. Tekrar odaya dönüyor. Radyodan durumu öğrenen subaylar teker teker görevleri başına gelmektedirler. Herkes harekete katılmaktadır. Radyo bir anons yap- mıştır ve Türk Silâhlı Kuwetlerinin tamamı, önceden hiç bilgisi olmadığı halde, bir tek vü- cut gibi, meşkük bir "Milli Birlik Komitesi" nin emrine uymuştur. Küttahyada bu emre u- yanlardan biri de Binbaşı Selahaddin Unaldır. inzibatları harekete geçirmiş, Hükümet Kona- ğına gelmiştir. Bu, Albay Demetin eline geçen ilk kuwettir. Fakat bu kâfi değildir. Tam em- niyet için taburun gelmesi lâzımdır. Bir kısım sivil Demokratların harekete geçmesi, Hükü- met Konağının basılıp Menderesin elden alın- ması mümkündür. Albay Demetin bilmediği, Menderesin polislerinin de dişlerinden tırnak- larına silâhlı olduğudur. Nitekim Muhsin Ba- turla arkadaşları gelip te Başbakanı teslim al- dıklarında bu polisleri aratacaklar ve bunların üzerlerinden âdeta tam bir cephanelik çıka- caktır. Buna rağmen şaşkınlık hiç bir hadiseye zaman bırakmıyor. Tabur görünmeyince Albay Demet Mende- rese şöyle diyor : "—Beyfendi, hava alanına gidelim, Tugay Karargâhında her türlü emniyet içinde istira- hat ediniz.." Menderes hiç itiraz etmiyor, yanındakiler- le beraber bu tavsiyeye uyuyor. Hükümet Ko- nağından çıkılıyor. Öndeki panele bu defa Men- deres, Polatkan, Tahsin Yazıcı, Albay Demet ve Binbaşı Unal biniyorlar. Albay Demetin emir subayı Menderesin polislerini yanma alıyor. Menderes kuzu kuzu. Tugay Karargâhına geli- yor. Bu, sivillerle ilgisinin kesilip (askerlerin muhafazası altına girdiği andır. O andan itiba- ren bir mukabil halk hareketinin tertiplenmesi, hatta düşünülmesi bahis konusu değildir. Al- bay Demet Menderese duyurmadan, emir suba- yına, Eskişehire bir telsiz göndermesini bildi- riyor: "Hava Kuvvetleri Komutanlığı - Eskişe- hir - Menderesi derhal tevkif ettim. Emirlerini- zi (Albay Demet" Bu sırada saatler sekizbuçuğu göstermek- tedir. 33