5 Kasım 1966 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 26

DÜNYADA OLUP BİTENLER Çin ) Dev adımlar Başkan Johnson, Uzak Doğuya yaptığı tantanalı yolculuğu ta- mamlamak üzereyken, daha doğru- su Güney Vietnamdaki amerikan üs- lerinden birine bir yıldırım seyaha- ti yaptığı sırada, Çin Halk Cumhuri- yetinin başkenti Pekinde de bütün dünyayı şaşkınlık içinde bırakan bir haber yayınlandı: Dünyanın bir elin parmakları kadar sayılı atom devletlerinin arasına bundan ancak iki yıl kadar önce katılan Çin Halk Cumhuriyeti, Başkan Johnson pek yakınlarda bulunurken, dördüncü atom denemesini başarıyla yapmıştı. Bu denemeyi bundan önceki üçünden ayıran özellik, dördüncü atom bombasının bir güdümlü fü- zenin ucuna yerleştirilmiş ve hede- fe bu füzeyle yollanmış olmasıydı. Kesin olarak bilinmemekle beraber, bundan önceki denemelerin, uçakla- GEÇEN HAFTA DÜNYADA FEDERAL ALMANYA — İhtiyar Adenauer'in şişman mirasçısı Dr. Erhard, geçen hafta, pek de uzun olmayan Başbakanlık hayatının en önemli buhranlarından biri ile daha karşılaştı. Bilindiği gibi, iş- başına geldiği günden buyana, şişman Başbakan çeşitli güçlüklere çatmıştır. Bunların en sonuncusu, alman ordusu komutanlarının is- yanıydı. Erhard bu isyanı, komutanları değiştirmek suretiyle bastır- mış, ancak işin sonunda prestiji büyük ölçüde sarsılmıştı. Geçen Laf- ta, bu prestij eksilmesinin üzerinden iki ay bile geçmeden, kabine- sindeki dört Hür Demokrat Bakan da, bütçedeki gider artışlarını onaylamadıkları için, istifalarını vermişlerdir. Hür Demokrat Parti- nin Erhard kabinesini desteklemekten vazgeçmesi, şimdi Hristiyan Demokratları bir azınlık partisi durumuna düşürmüş bulunmaktadır. Gerçi' Erhard bu durumdan şikâyetçi görünmemekte ve istifa eden Bakanların yerine yaptığı yeni. atamalarla, azınlıkta da olsa, işleri yürütmeye devanı etmektedir ama, bütün tarafsız gözlemciler, bunun böyle devam edemiyeceğini, Erhard'ın çok yakın bir gelecekte istifa etmek zorunda kalacağını ileri sürmektedirler. ENDONEZYA — Sukarnonun eski Dışişleri Bakanı Dr. Subandrio- nun geçen yıl yapılan I Ekim darbe denemesinin tam birinci yıldönü- münde başlayan yargılanması, geçen haftanın ortalarında sona er- miş bulunuyor. Hemen herkes tarafından beklenildiği gibi, Dr. Su- bandrio, bu darbe denemesinin başlıca suçlularından biri olarak gös- terilerek, yapılan yargılaması sonunda ölüm cezasına çarptırılmıştır. Gerçi Dr. Subandrio bu deneme sırasında Cakartada bile bulunmu- yordu ama, savcı, eski Dışişleri Bakanının darbeden pek iyi haberli olduğunu, fakat bunu yetkili kişilere bildirmediğini iddia etmiş ve yargıçlar da bu iddiayı doğru bulmuşlardır. Simdi Cakartada en çok merak edilen konu, yeni yöneticilerin duruma yavaş yavaş hakim ol- malarından sonra, yargılanma sırasının günün birinde Başkan Su- karnoya gelip gelmiyeceğidir. BİRLEŞMİŞ MİLLETLER — - Afrika devletleri, Güneybatı Afrikayı seri döndükten sonra, Asya Milletlerarası Adalet Divanından üney Afrika Birliğinin mandasından kurtarmak için Birleşmiş Mil- letler Genel Kurulundan medet umuyorlardı. Nitekim, Genel Kurul, geçen hafta 114'e karşı 2 aykırı ve 5 çekimser oyla, Güney Afrika Bir- liğinin bu ülke üzerindeki mandasını geri almak kararını vermiştir. Fakat bu kararın Pretoria tarafından dinlenmiyeceğinu e hiç, ama hiç kimsenin şüphesi yoktur. Birleşmiş Milletlerin dosyasına, uygulama yeterliği olmayan bir karar daha karışmıştır. BUNLAR DA OLDU rın aracılığıyla yapıldığı sanılmak- Amerikan ve sovyet uzmanları- nın da kabul etmek zorunda kaldık- ları gibi, iki yıl içinde dört atom denemesi yapmak, Çinde hem ele- man, hem de teknik yeterlik bakı- mından büyük bir potansiyel bu- -unduğunu açıkça ortaya koymakta- dır. Çin atom çalışmaları gerçi Sov- yetlerin yardımıyla başlamıştır ama, son yıllarda, hu işi Çinliler yalnız başlarına gerçekleştirmek yolunda dışlar. Hele son denemenin bir gü- dümlü füzeyle yapılması, Çinlilerin ellerindeki atom silâhlarını uzak hedeflere ulaştırmak yeteneğini de kazanmak üzere olduklarını göster- mektedir ki, bilinen kadarıyla, Sov- yetler, Çin Halk Cumhuriyetine bu konuda hiç yardımcı olmuş değil- dir. Tek yanlı hesaplar Başkan Johnson'un burnunun di- binde yapılan bu denemenin Bir- leşik Amerikada yarattığı şaşkınlık büyük olmuştur. Gerçi Pentagonun değerli uzmanları, Çinin daha uzun bir süre Birleşik Amerikanın gü- vemiğine tehlikeli oolamıyacağını, Çin Halk Cumhuriyeti, elindeki a- tom silâhlarını ve füzeleri geliştirin- ceye kadar kendilerinin çok daha ileriye fırlayacaklarım ileri sürmek- tedirler ama, belli bir sınırı geçtik- ten sonra, çekirdekli silâhların bi- riyle beşi arasında pek büyük bir fark olmadığı da kimsenin meçhulü değildir. Buna bir de Çinlilerin kara savaşlarında hem ülke, hem de sayı bakımından çok elverişli durumda oldukları eklenirse, tehlikenin bü- yüklüğü herhalde kendiliğinden or- taya çıkacaktır. Bugün dünyadaki en önemli so- runlardan biri, nüfusu hızla çoğalan Çini, günün birinde tehlikeli mace- ralara atılacak kadar güçlendirme- mektir. Fakat bu, ancak bir genel silâhsızlanma çerçevesi içinde müm- kündür. Birleşik Amerika ve Sov- yetler Birliği dişlerine kadar silâh- lanırkeni Çinden tek taraflı silâhsız- lanma istemek ne insaf, ne de akılla bağdaşır. Ancak, Çini bir silâhsız- lanma masası başına oturtabilmek için Pekini tanımak, uluslararası topluluk içine almak gerekir. Birle- - Amerika, Doğuda beliren bu erçeğe gözünü yummaya devam ettikçe, tehlike hergün biraz daha büyüyecektir. 5 Kasım 1966