June 1, 1933 Tarihli Kadro Dergisi Sayfa 22
rı kapitalist memleketlerle olan ticari münasebetleri de istihsal vasıtaları sanayiile istihlâk vasıtaları sanayiindeki sermaye nis. petsizliğini hafifletecek bir mahiyctte değildir. Bilâkis her sa. nayileşen yarı kapitalist memleket, tam kapitalist memleketle - rin bu iki sanayi zümresindeki sermaye nispetsizliğini arttıran bir âmildir. Yüksek veya tam kapitalist memleketlerin iktisadi bünyeleri bir- birlerine benzedikleri için aralarındahi ticari münasehet giltik çe azalmağa, yarı kapitalist memleketlerin ise güttikça sanayile- serek bir taraftan yüksek kapitalist memleketlere pazar olmak- tan kurtulmağa, diğer taraftan bunlara rakip olarak cihan piya- salarına atlılmağa başlaması, yeni mahreçler, müstemlekeler bul- mak zaruretini bir kat daha şiddetlendirmiştir. İşte, kapitalizm gençlik cagında yeni doldurulmaya baslıyan bir balon içindeki hava gibi cihanda yeni yeni mahreçler bulmak suretile kolayca ittisa edebilirken ve istihsal yasıtaları sanayiile istihlâk vasıtaları sanayii arasındaki sermaye nispetsizliğinden doğan devrevi buhranları böylelikle atlatırken, bugün balonun hava almak kabiliyeti son haddine vardığı için, hayatının kritik noktasına ermiş bulunuyor. Çünkü, bir taraftan artık cihanda keşfoalunacak yeni müstemle - keler kalmamış, diğer taraftan da mevcut müstemlekelerde yani hiç kapitalist memlekhetlerde, milli kurtuluş harekeltleri baş- lamamıstır. İşte bugünkü buhranın kördüğüm noktasını burada aramalıdır. Milli kurtuluş hareketlerinden, umumyiet üzere vakiden yüksek kapitalist memleketlerin sınaf mamulâtına açık pazar olan ve sa- dece hammadde ve zirai gıda vasıtaları yetistiren memlekellerin kısaca müstemlekelerin iktisadi bünyelerindeki değisikliği kaste- diyoruz. Filhakika bunların hiç biri tam manasile milli kurtuluş hareket- lerini yapmamışlardır. Yani kayıtsız ve gartsız müstakil millet vasfını kazanmamızlardır. Bu sıfat şimdilik yalnız Türkiyenin monopolüdür. Fakat buma rağ. men bu memleketlerin iktisat bünyelerinde müstemlekelik vas - fından kurtulmağza doğru bariz bir temayül vardır: sanayi” leşme. a) -.
