1 Haziran 1933 Tarihli Kadro Dergisi Sayfa 94

1816 dan sonra gümüş esasının u- mumiyetle terki, bu madenin kıy- metinde mühim bir düşüklüğe se- bep olduğu balırlardadır. (En aşa- &ı 9o 80) (J Eğer bizimki hariç, diğer memle - ketlerin kâffesi ullanı esasını terk- etselerdi, tedavülde bulunan para- mızın miktâarının 200 milyara ve daha fazlaya görmek mümkün olacaktı. Halbuki, hurp- ten evyelki altın puru tekrar teda- vüle konulabilirdi. Maamuafih, bu patanm dışardaki salın alma kabi- LÜyeti 15 yahut 20 defa daba uz e- lacaktır. (21 Altının, Fransa'da toplanışından memnun olanların, bir gun onun para imaline yarar bir maden ol- mak imtiyazını kaybetmesi ihtima- lini de âüşünmeleri Iâzamdır. (3) Bugün hbuhrana bir nihayet vermek için yapılmış bazı akıllıca teşebbüs- lere şahit oluyoruz. Azıcık clddi tekliflerin kâüfresi, burada müdafaa ecttiğimiz, buhru- mın yalnız para buhranı ve sehep- lerinin de para olduğu ve ancuk pa- ra siyasetini düzeltmek sayesinde halledilebileceği fikrinden hureket ediyor, Mes'eclenin halline varan İlk yol, İngiliz iktisatçılarının — ilham ettiği ve İngiltere, İskandinavy mem- leketleri ile Japonya taralından ta- kip odilen voldur. Bu ise, altın esa- sının terki ve yerine dümenli kâğzıt paranın ikamesinden başka bir şey değildir. Altın esasma sadık kalan- çıktağını Jlatın hu vadideki talihsizliklerini seyretmek eğlenceli bir şeydir; İn- gilir iktisadiyatınım altüst olacağı- na duir serdetlikleri hükümlerin kâffesi hâdisat taralından teksip ulunmuştur, Hattâ içeride yukua geleceğini huber verdikleri flat yük- selişi hile olmadı. Bunlar, yanlış nazariyelerinin hesaba katmadı- ği tabil ve sabit bir hâdiseye gim- di paradoks diyorlar. Difer hir tedavi nenlünü şimdiki halde Amerika tatbik ediyor: Altın sbokunun bir kızmını ihraç ve bulh- runın nihayelte ordiğine işaret ol- mak Üzere altın kıymetinde bir dü- şüklüğü Mtac edecek bir intlaşyo- nu organize edivor. Bu usul neti. calenebilir; hattâ diyebiliriz ki, A- merikanın allımını, kıymelini kay- hetmeden ve henüz fazla fiatlazla saları ulacak küdür budala Avrupua devletleri bulunduğu bir sırada, elinden çıkarmakla Mmenfamli vur- dır. Nihayet gümüş esasını. dönmeyi teklif eden bazı metalistlerin dik- kale şayan Çikirlerini kaydetmemiz Kizımdır. Ricardo gibi, bix de, gümüşteki nakiselerin altındakile- rin ayni olmadığını düzşündüğümü- xü söylemiştik. İçdeğori, kıymet e- sası oluruk alınabilecek olan hbarp- ten evvelki gümüş paraya dönüş kabul edilmeye değer., Yulnuz işlet- meden para toplamak hatasına ve- niden düşmemek lâzamıdır. Fransaının da para mes'elesinde 1) Amerika gümüş esasını ancak 1893 ie birakmaşlır. (2) Bütün rakamların, ancak münkün hüdiseler üÜzerinde flkirleri tesbit için vye- rildiği aşikârdır, (3) Aftabon altının TFranaa'da toplanısınm yabancı memleketlerde yaplağı Nafe ret verldi ruhi tesire Haret sülyor, Bilhassa Amerika dımu Fransa'nın borçlarını ödeyebilecek bir vaziyette olduğuna bir delil addediyar. D4