4 Mart 1967 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 6

YURTTA OLUP BİTENLER tün hücumlar İsmet İnönüyeydi. İ- nönü ihtilâlcileri himaye etmişti! -Her halde İnönü dünyada, kendisi Başbakanken ancak kendisine kar- şı yapılabilecek bir ihtilâlin hazırla- yıcılarını himayesine alan ilk devlet adamıdır-. Demagoji adım adım de- recesini oyükseltti ve haftanın so- nunda bir açıkgöz AP milletvekili, Talât Köseoğlu, bir önergeyle İnö- nü hakkında Meclis soruşturması istedi. Köseoğlu, Meclis soruşturma- sında İnönünün bazı Suçları tesbit edilirse kendisinin hangi ceza mad- deleriyle itham olunarak adalete verilmesi gerektiğini de önergesin- de bildiriyordu. Bu suçlarla İnönü elli yılık bir hapisle kellesini kur- tarırsa yiyip içip Allahına şükret- meliydi. Fakat Talât Köseoğlunun böyle bir önerge hazırladığı duyulur du- yulmaz, başta AP Genel Başkanı Süleyman Demirel, AP ileri gelenle- ri "Vay köse sakalım!" diye dehşet- le yerlerinden fırladılar. Böyle bir önergenin Mecliste görüşülmesi de- mek bütün yüksek ordu kademesi- ni feci şekilde tedirgin etmek de- mekti. Zira o takdirde bir karma- karışık devrin (o hikâyeleri, onlara katılanların isimleri ve davranışla- rı imzaladıkları vesikalarla birlikte tekrar ortaya çıkacak, dibe otur- muş olan tortu suyu tekrar pislete- cek, gözün gözü görmeyeceği bir ortam yaratılacaktı. Bu ise en Zi- yade Demirelle AP'yi zedeleyecekti. Üstelik, İnönü hakkında böyle bir soruşturmaya girmenin nasıl fena karşılanacağı da Demirelle kıymetli arkadaşları tarafından dahi anlaşı- lacak kadar açıktı. Bundan dolayıdır ki Köseoğlu tazı telkinlere aldırmayınca önerge- yi geri alması kendisinden bizzat Demirel tarafından istendi. Zaten önerge Meclise gelseydi AP kendi çoğunluğuyla bunu reddettirecekti. Köseoğlu bu sefer kendi çenesini kaşıdı. Aşağı tükürse orada sakal vardı -Demirelle kötü kişi olacaktı-, yukarı tükürse orada da bıyık bu- lunuyordu zalay konusu yapılacak- tı-. Bunun üzerine pek dâhiyane bir çare bulundu: Efendim, mesele a- dalete intikal etmişti ya.. Köseoğlu tahkikatın neticelenmesine kadar ö- nergesini geri alıyordu. Ve buna da herkes inandı! Rejim “Bekliyoruz..' İnönü, bütçe kapanış konuşması- nın en önemli bölümüne gelmişti. İktidarın hürriyetleri koruma ba- hanesi ile Meclise getirmek üzere olduğu şiddet tedbirleri karşısında yaşlı Muhalefet Liderinin takınaca- 8ı nihai tutum günlerdir merak ve dikkatlerin düğümlendiği nokta idi. Makale yazarları ve siyasiler İnönu- nün atacağı adımı gözlediklerini, A- nayasa ve demokrasiyi korumak için verilecek mücadelenin biçim ve dozunun buna göre ayarlanaca- ğını söylüyorlardı. Konuşma bu yüzden büyük ilgiyle beklenmişti. Talât Köseoğlu "Vay benim köse sakalım vay" Aşırı akımlarla savaşta iktidar- ların tek taraflı hareketlerinin sa- kıncalarını belirten Muhalefet Lide- ri, bir zamanlar bir başka iktidara da yapılmış ve kaale alınmayışı çok pahalı ödenmiş tarihi ikazının ben- zerini elindeki yazılı metinden ağır ağır okudu: — Anayasa e vatanda- şın kullanmağa olgun olmadığı zarı- nı üzerine tedbir aramak, çok sakat bir yoldur, hiçbir fayda getirmez, arandan neticelerin tam aksi neti- celeri getirir. Anayasa üstünde Mec- lis Tahkikat Komisyonları gördük. 27 Mayıstan sonra silâhlı askeri a- yaklanmalar oldu, seçim yaptık, ik- AKİS tidar değişiklikleri oldu. milletimiz olgunlukla geçir Burada biraz duran İnönü, yü- zünde hiçbir ifade değişikliği olma- dan fakat ses tonunu biraz yüksel- terek devam etti: "— Şimdi 'Temel Haklar ve Hür- riyetler Devri'ni bekliyoruz. Bu re- Jim birdenbire gelmiyor, bir iki se- nedenberi geniş ölçüde rağbet gö- ren azgın dernekler ve saldırılar devrinden sonra geliyor. Korkarım ki, azgın sağcı derneklerin arzuları- nı kolaylaştırmak için geliyor, Bun- ların yanlış ve kökünden zararlı te- lâşlı tedbirler olduğunu söylemeğe mecburum... O âna kadar konuşmayı sessiz dinleyen İktidar milletvekilleri ba- ğırıp çağırmaya, -âdeta telâşlarını ispat etmeğe başladılar. CHP sıra- ları ise -Ç.E.P. (Çerkez Ethem Par- tisi) mensupları hariç- şiddetle al- kışlanıyordu. oOİnönü konuşmasını siyasi iktidarların normal yolda kal- malarının "tek" doğru tutum oldu- Hepsini edi." gunu, iyice belirterek tamamladı. "Tek" kelimesini üzerine basarak söylemişti. Hitler özentileri u konuşma, haftanın başında Pa- zartesi gününe rastladı. Bütçe- nin tümü üzerinde kapanış konuş- masını da, bizzat İnönünün yapaca- ğı önceden biliniyordu. CHP Genel Başkanı ve Grup Başkanı bunu da- ha önce, başka hazırlıklar içindeki Grup yöneticilerine bildirmiş, ken- di hazırlığını tamamlamıştı. Sabahleyin saat 10'da başlayan toplantıda kürsüye ilk çıkan İnönü oldu. Daha önce basına dağıtılmış olan 12 sayfalık konuşmanın ağırlı- ğı rejim meselelerine ayrılmıştı. E- gitim konularına da büyük yer ve- rilmişti, ama bu konuya İnönü, re- jimin geleceği açısından eğilmiş, ik- tidarın yöneldiği yola uygun bir ye- ni eğitim sistemi düşünmesinin Sa- kıncalarım belirtmiş, bu niyetle, İ- kinci Dünya Savaşında Hitler tak- litçiliği ile Türkiyede yaratılmak is- tenen milliyetçi - mukaddesatçı a- kım arasındaki ilişkiye değinerek şöyle demişti: "— Öyle görünüyor ki ilköğre- tümden itibaren lâik Cumhuriyet terbiyesi bir tarafa itilerek işe baş- lanacak ve sonra saldırgan demek- lerin istikametine uygun bir milli ruh maskesinde orta çağ yolu tu- tulacaktır. Bu son derecede yıkıcı ve geriletici bir sistemdir. Bu, Ana- 4 Mart 1967