15 Ekim 1966 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 9

f: Ordu Yardımlaşma Kurumu!.. Orgeneralle uzman ve subaylar- dan kurulu heyet arasındaki görüş- me bundan bir ay kadar önce, Ba- kanlıklar semtinde, geniş merdiven- li, koyu gri bir binada, büyük bir odada geçti. Milli ekonomimiz bakı- mından olduğu kadar, yurt savun- masında da stratejik bir önem ta- şıyan Batman * İskenderun petrol boru hattının, AP İktidarının meş- hur sloganı ile, "halka" -aslında ya- bancı dev şirketlerin nüfuzuna- dev- ri esas konuyu teşkil ediyordu. İza- hatı veren sivil uzmanlar, Ordu Yar- dımlaşmanın mesele ile ilgili in lileriydi. Bilindiği gibi, Ordu Yar- dımlaşma Kurumu, petrol boru hat- tının sahibi olan Türkiye Petrolleri Ananom Ortaklığında 38.55 milyon liralık hisseye (o sahiptir. Fiiliyatta büyük ölçüde Ordunun denetimi al- tında bulunan Ordu Yardımlaşma Kurumunun yedi kişilik İdare Mec- lisinin dört üyesi muvazzaf subay- dır. Bunlar Genel Kurmay Genel Sekreterliği de yapmış olan Tuğge- neral Fikret Elbizim, Albay Nihat Aytek, Albay Hüsnü Küçükahmet ve Albay Rüstem Alkındır. Boru hattının yabancılara devri haberi Ordu Yardımlaşmada ve Or- du içinde daha önce de duyulmuş ve tepki yaratmıştı. Yabancı serma- ye aşığı İktidarın milli petrol şirke- ti TPAO'yu yıkma plânının bir saf- hası olduğu açıkça görülen bu dav- ranış üzerine, Milli Savunma Ba- kanlığı Müsteşarı Korgeneral Ke- mal Atalay, ilgililere, konunun ince- lenmesi için emir vermişti. Böyle bir hareketi daha önceden tahmin etmiş ve önleme tedbirlerini düşün- müş olan Milli Savunma Bakanlığı Akaryakıt İkmal Koordinasyon Da- iresi Başkam Tuğgeneral Mustafa Gökben, Ordu Yardımlaşma uzman- lan ve yetkilileri ile yaptığı temas- lar sonucunda, kararı protesto et- meyi kararlaştırmıştı. Bundan son- bizzat generaller tarafından rötuş edilen protesto mektubu TPAO'ya gönderildi. TPAO Genel Müdürü Turgut Gülez, mektubu alınca şa- şırdı, endişeye düştü. Hükümetteki ağabeylerine danıştı. Bir taraftan da, Orduyu ikna için çareler düşün- meye koyuldu. Fakat mektuba rağ- men devir çalışmalarında bir du- raklama olmadı. Bunun üzerine du- rum, bu yazının ilk kısmında anla- tıldığı gibi, Ordunun zirvesindeki ve duyuruldu ve onların teş- ile daha ciddi ve sert bir tutum ökrilmesle karar verildi. 15 Ekim 1966 Hedefi bilmeliyiz Bugün petrol konusunda, sinsi sinsi çevrilen veya çevrilmek isteni- len marifetler, aslında bir oyunun ilk kısmıdır. Yabancı şirketler türk petrolünün üzerinden şu anda daha fazla kazanmanın peşinde değillerdir. Zaten bu şirketler o kadar zengindirler ki geçici bir ka- zanç kendilerini çok ilgilendirmemektedir. Yabancı petrol şirketleri- nin asıl hedefi, mümkün olduğu kadar fazla memleketi kendi sulta- ları altında tutmaktır. Türkiyede bu konuda karşılarındaki kuvvet .A.O.'dır. Bundan dolayıdır ki bütün gayret, T.P.A.O''nın zayıf dü- şürülmesidir. Hisselerinden bir kısmı T.P.A.O.'nın elinden alınmak istenilen Batman - İskenderun boru hattı bu gayretlerin bir parçasıdır. Boru hattının işletmesi son derece kazançlıdır. Bu kazanç yılda yüz mil- yon lirayı bulacaktır. İmkânlarına yılda yüz milyon lira katacak bir yabancı şirketleri rahatsız etmektedir. Böyle bir imkân T.PA.O' nı, hattâ başında yabancı menfaatlerin adamları bile olsa, ister istemez daha geniş faaliyetlere itecektir. T.P.A.O.'nın kanatları ne nisbette kırpılırsa, Türkiye petrol konusunda o derece az müstakil olacaktır. O halde, doğrudan doğruya hücuma geçilemeyen T.P.A.O.''nı do- İambağlı yollardan felçli hale getirmek! İşte, oyunun ilk perdesi. Bunun eşi bir oyunun Plânlama Teşkilâtında sahneye konduğunu ve yürütüldüğünü bilmek, iplerin aynı kimseler elinde bulunduğunu akla getirmektedir. Boşuna “Üslüb-u beyan ayniyle insandır" denilme- T.P.A.O. Genel Müdürlüğü Boy hedefi Güleze açık teklif Bu kesin karın sonucu olarak, gerekli incelemeler yapıldıktan sonra, Ordu Yardımlaşma Kurumu tarafından TPAO'ya, 21 Eylül 1966 tarihinde, net görüşler ve açık tek- lifler taşıyan bir mektup gönderil- di. Bu mektupta özetle şöyle denil- mektedir: "Il — Türkiye Petrollerince Tica- ret Kanunu hükümlerine göre çıka- nlmış olan izahname -taahhütname- de, 'Şirketin sermayesi 150 milyon liradan 300 milyon liraya iblâğ edi- lirken, boru hattının petrol ameli- yelerinin ayrılmaz bir parçası ol- ması bakımından, bu tesisin öz ser- mayeden finanse edilmesi zorunlu- 9