February 25, 1967 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 25

AKİS gazetesinin 15 Ağustos 1961 günkü sayısını açanlar bugün Ulustaki ma- ğazada satılan kamyonun şöyle bir ilânını göreceklerdir: "Hedefe en kısa yol - in teslimat ve tediyat- ta kolay Bir ui kurulabilsin ve döviz tasarrufu sağlansın, ihtiyaç okarşı- lansın diye alınan tedbir şimdi mil- yonları vatandaşın cebinden alıp bazı mültimilyonerlerin kasasına ak- tarmaktadır Bazı basit gerçekler Otomobil sanayii, ancak geniş bir pazar mevcut olduğu takdirde gerçekleşmektedir. Otomobil sana- yiinin Amerika, İngiltere, Almanya, Fransa, İtalya gibi memleketlerde temerküz etmesinin sebebi budur. Gene bundan dolayıdır ki meselâ Belçika veya İsviçre gibi teknikte gayet ileri memleketler buna hiç heves etmemişlerdir. Bizde, eğer montaj fabrikası bir veya iki, en fazla üç tane olsaydı belki bu işin yan sanayii el di. O takdirde bu fabrikaların ken: dileri, yahut başka fabrikalar stan- dart parçalar yapabilirlerdi. e Hal- buki şimdi her fabrika bir başka tip vasıta imal ettiğinden ve bunla- rı» sayısı fazla olmadığından böyle bir sanayi doğamamaktadır. Montaj sanayii kolaylıklarından ve himayesinden yararlanan fabri- kalar ne yapmaktadırlar? (Yedek ve getirip bunları vidalamakta malı" diye piyasaya Sso- Kaşmmmakaıdıdır Gerçi o bunlar bir takım parçayı Türkiyeden sağ- lamaktadırlar ama o yan sanayie giden dövizi hiç hesaplamayıp ken- dilerinin yüzde 45 civarında döviz tasarruf ettiklerini ileri sürmekte- dirler. Bu, bir büyük hiledir. Zaten, orijinal montajlı bir kam yonun ithalinde yüzde 35 civarında kâr temin etmek şartıyla bu, 60 bin liraya satılabilecekken içerde mon- te edilen kamyonların 110 bin lira- ya satılması başka bir hilekârlığın neticesidir. Otomobil parçalan, parça ola- rak, monte edilmişlere (onazaran yüzde elli kadar pahalıdır. Montaj sanayiine her altı ayda oüçbuçuk milyon dolar tahsis edilmektedir. Bununla 1500 vasıta monte edile- bilir. Halbuki bizimkiler beş bin vasıta monte etmektedirler. Nere- den? Yüzde elli pahalı parçayı ser- best yollardan getirerek.. Bu suret- 25 Şubat 1967 le 60 bin liraya satılabilecek kam- yonların fiyatı bin liraya fırla- maktadır ve üstelik, döviz tasarru- fu Ea güden bu sanayi memle- ketin 3040 milyon dolarlık dövizi- ni tüketmektedir. Parçalar da, mon- taj sanayiinin bol kârım beslediğin- den normal, piyasada karaborsaya düşmekte, “bulunmamakta, bazı kimseleri zengin etmektedir. Bu zenginleştirme bir haksız zen- ginleştirmedir. Yeşşe! pırum şimdi, Demirel Hükümeti- ni bir tedbire itmiştir. Fakat bu tedbir, mutad üzere para babaları- SANAYİ ra her fabrikaya düşen montaj dö- vizi tahsisi bellidir. Bu belli olunca, o fabrikanın yaptığı, daha doğrusu yapabileceği imalât da bellidir. Faz- la imalâtın hesabı sorulunca oyun meydana çıkar. Hükümet bunu yapmamıştır. Ak- sine, piyasayı sıkıntıya sokacak bir yolu açmıştır. Yedek parça piyasa- da ne kadar azalırsa azalsın, temi- Et 15 kadar yüksek tutulursa tu- tulsun montaj sanayii bunu kaldı- racak seviyede bir "tatlı kâra sa- hiptir. Fabrikalar hiç bir şey yap- masalar aldıkları 60 bin lira peşin parayı 70 bine, kamyonların fiyatı- Bir yedek parçacı dükkânı Vur abalıya nın lehine bir tedbirdir. Hükümet 18. kota hükümleriyle kara nakil vasıtalarının yedek parçalarından liberasyon listesinde bulunanların ithalini Sanayi Bakanlığının izni- ne bağlamıştır. Ayrıca bunlar için yatırılacak gümrük teminatını da yüzde 100'den yüzde 125e çıkarmış- tır. Bunun sebebi, külliyetli mik- tarda yedek parçanın liberasyon yo- luyla ithalidir. bu parçaların montaj Ssa- nayiinde kullanılması niçin önlen- memiştir de parçaların kendileri- nin ithali tahdit edilmiştir? Birinci- sinin kontrolü pek âlâ kabildir, zi- nı da 120 bine çıkarabilirler. Yedek parça, montaj sanayiinde kullanıl- dığı süre derde çare bulunacak de- Bildir. Üstelik, dev firmaların Sana- yi Bakanlığından yedek parça itha- li için izin almaları da kolaydır. Ni- tekim, Hükümetin yedek parçayı fiilen liberasyon listesinden çıkar- maya karar verdiği önceden duyul- muştur ve kotanın ilânından önce İstanbul piyasasında ( söylendiğine göre. Merkez Bankasına milyonlar- ca dolarlık yedek parça ithali tale- bi gelmiştir. Hesaptan anlayanlar bunun küçük bir kısmının piyasa ihtiyacı için olduğunu, gerisinin 25