16 Ağustos 1987 Tarihli Nokta Dergisi Sayfa 15

umulmadık bir zamanda güç kazandı LATİN AMERİKA / GÜÇLÜ ADAMLAR Diktatörlerin sonu gelmiyor Panama'nın gitti gidiyor gözüyle bakılan diktatörü Noriega, bir gecede ABD aleyhtarı olup, durumunu güçlendirirken, Paraguay'ın 33 yıllık diktatörü Stroessner, çekilerek yerini yeni bir diktatöre bırakmayı düşünüyor anki biri sihirli bir değnekle do- kunup, bir günde her şeyi ter- sine çevirmişti. Daha düne kadar genel grevin coşkulu kalabalığına şahit olan sokaklar, yerini düzen yanlısı sloganlara ve pankartlara bı- rakmıştı. Cumhurbaşkanının hak- kında soruşturma açtırdığı, yardım- 28 NOKTA 16 AĞUSTOS 1987 cısının, kendisini zimmetine para geçirmek ve bir muhalifini öldür- mekle suçladığı General Noriega ise, ülkesinin yeniden en güçlü ada- mı olmaya oynuyordu. Orta Ame- rika'nın küçük ülkesi Panama, çal- kantılı günlerden yeniden, *düzene” *istikrara” ve diktatörlüğe dönmek üzereydi. Panama'da düzen yanlılarının gösterileri etkinlik kazanıyor. Panama, 1980'li yıllarda Latin Amerika ülkeleri birer birer de- mokrasiye geçip, ordular kışlaları- na dönerken, diktatörlük rejimini muhafaza etmeyi “başarmış ülke- lerden sadece biriydi. Paraguay'da 33 yıllık General Stroessner dikta- törlüğü muhalif hareketlerden fazla etkilenmeden varlığını sürdürür- ken, Şili'de askeri rejim 15. yılını tamamlıyordu. CIA ajanlığından, ulusal kahra- manlığa. İşçi sendikalarından işve- ren örgütlerine, kiliseden devlet yö- neticilerine kadar değişik kesimler- den binlerce Panamalının karşı çık- tığı Genelkurmay Başkanı Gene- ral Noriega, diktatörlüğünün son günlerde yeniden güç kazanmasını, uluslararası politika uzmanları, ül- kede muhalefeti birleştirecek bir li- derin yokluğuna bağlıyorlardı. Ama ortada göz ardı edilmeyecek bir nokta daha vardı. Ülkede karı- şıklıklar başladığında, ABD Sena- tosu,Noriega'nın görevden ayrılma- sını isteyen bir karar tasarısını ka- bul etmişti. CIA ile yakın ilişkileri yıllarca ayyuka çıkmış olan Gene- ral Noriega bu karara mal bulmuş mağgribi gibi sarılıyor ve bir gecede kimlik değiştirerek, kendisini ABD emperyalizmine karşı savaşan bir kahraman olarak pazarlamaya baş- hyordu. Yılların işbirlikçi generali, bir taraftan Time dergisine verdiği demeçte, “Güney Amerika'da güç- lü adamlar olmasaydı, Rio Gran- de'den Patagonya'ya kadar bütün kıtada İspanyolca yerine İngilizce konuşulacaktı”' diyor, diğer taraf- tan ABD'nin esas amacının Pana- ma Kanalı'nı 2000 yılında ülkesine devrecek anlaşmayı ortadan kaldır- mak olduğunu iddia ediyordu. No- riega'nın yüzüne yeni geçirdiği “yurtsever lider”” maskesi tutmuş- tu. ABD karşıtı hareketlerin başla- dığı 1964 yılından bu yana Was- hington'a karşı olmanın iyi prim yaptığı üikede Noriega'nın destek- çilerinin sayısı birden artıyor, iş bu- nunla da kalmayarak, “Güney Amerikalı ülkelerin üyesi bulundu- ğu Amerika Devletleri Örgütü, ABD'nin Panama'nın içişlerine karışmasını” sert bir dille kınıyor- du. Artık Güney Amerika'da dik- tatörlüklere arka çıkma politikası- nı terk etmiş olan ABD'nin demok- rat görünme çabaları bu kez ters tepmiş, Beyaz Saray “Noriega'nın bir yıl daha görevinin başında kal- masını istiyoruz” diyerek geri adım atmak zorunda kalmıştı. atör mü? Tal Noriega, dik- tatörlüğünü korumak için yeni tak- tikler peşinde koşarken, Güney Amerika'nın en eski diktatörü Stroessner yavaş yavaş çekilmeye tanınanlardan bi- hazırlanıyordu. Bavyera göçmeni bir bira yapımcısının oğlu olan Stroessner, Paraguay'ın hem Dev- let Başkanı , hem Genelkurmay Başkanı, hem de tek partisinin li- deriydi. 33 yıllık diktatörlüğü Pa- raguay'ı kıtanın en fakir ülkelerin- den biri haline getirmişti. Bir avuç insanın ülke topraklarının dörtte üçüne sahip olduğu, sanayii oluş- turan 18 kuruluştan 5'inin yaban- cıların elinde bulunduğu ülke, ço- cuk ölümleri , okumayazma oranı açısından Latin /vmerika'nın en az gelişmiş ülkesiyd. Yaşlı Stroessner 'n sağlığının git- tikçe bozularak, çekilmeye hazır- lanması ve ABD ve Avrupa'nın de- mokrasiye bir an önce geçmek için baskı yapılması ülkedeki siyasi ha- ri, Stroessner'in sağ kolu olarak bi- linen, ülkede kokain trafiğini ida- re ettiği iddia edilen, ABD'deki banka hesapları hayli kabarık, bir- çok kuruluşta ortaklığı bulunan, kedeki Münih biralarının, Lubri- park benzin istasyonu zincirinin, otuz bin dönümlük bir çiftliğin sa- hibi,başkent Asansiyon'da üç mil- yar liralık bir villası ve ayrıca bir de şatosu bulunan Rodriguez idi. Yakında emekliliğini ilan etme- ye hazırlanan generalin en yakını, Güney Amerika'daki demokrasi rüzgârlarının bir türlü etkileyeme- diği Şili Devlet Başkanı General- Augusto Pinochet idi. Sık sık bir araya gelerek dertleşen iki diktatör birbirleriyle son derece samimi ol- muşlardı. O kadar ki, başkent vayı bir nebze olsun tı. Örneğin, yıllarca sürgünde yaşa- yan ünlü muhalif Domingo Laino geçtiğimiz yıl ülkesine dönerek, şitli muhalefet gruplarını birleşti meyi başarıyordu. Ama muhalefet sesinin yıllardan beri ciddi olarak duyulmadığı ülkede bugünkü siya- si tartışmalar daha çok Stroessner'in kendi partisinin içinde cereyan edi- yordu. Generalin çekilmeye hazırlan- ması partinin “şa- hinler” ve “liberal- ler” olarak ikiye bö- lünmesine neden ol- muş, bu iki kanat arasında kıyasıya bir veraset savaşı da başlamıştı. Aday- lar arasında kendi- sine en çok şans iyon'da dolaşan ra göre, General Pinochet, ileride iktidarı kaybetmesi halinde yerleş- mek üzere Paraguay'da bir malikâ- ne bile almıştı ve Bayan Pinochet'- in bu aralar Stroessner'in eşini sık sık ziyaret etmesinin altında yatan da buydu e Paraguay'da militarizm günlük yaşantının bir parçası General Stroessner (solda) ve başkanlığın güçlü adayı Ceneral Rodriguez (sağda). İkisinin de yolsuzlukları ayyuka çıkmıştı. NOKTA 16 AĞUSTOS 1987 29