9 Temmuz 1966 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 17

Japon tekstil sanayii mamullerinin Uzak Doğu piyasasını hâkimiyetleri altına aldıkları devre, Birin- ci Dünya Harbi yıllarıdır. Bu harp,Japonyanın kalkınmasına büyük ölçüde yardım etmiş, beyaz- lar Avrupada birbirleriyle boğazlaşırken japonlar sarı ırkın lideri olmuşlardır. Ucuz el emeği, japon mallarının daima avantajını teşkil etmiştir. sı, o bakımdan Japonyada çok partili hayat sis- teminin altın devri sayılsa yeridir. Bu, sadece japon aydınlarının ve dünyada- ki yeni cereyanların mı neticesidir? Muhafa- zakâr kuvvet, militarist cereyan, Ordu ve Do- nanma ne olmuştur? Japon okullarında ve ja- pon kışlalarında aşılanan doktrin, Japonyanın ululuğuna olan inanç kütlelerden uçup git- miş midir? Zira bu devir, aynı zamanda, tam barışçı bir Japonyanın dünya siyaset sahnesin- de belirdiği devirdir. Japonya, Amerika ve di- ger bazı avrupa devletleriyle birlikte "Çin Ka- vununun Taksimi" politikasından resmen vaz- geçmekte, Çinin toprak bütünlüğünü tanımak- tadır. Japonya, "Beş Büyükler"den biri olarak deniz kuvvetlerinin sınırlandırılmasını da ka- bul etmektedir. Nisbet, Amerika ile İngiltere için 5, Japonya için 3 ve İtalya ile Fransa için 1,67 olacaktır. Tabii bu, Japonyaya Uzak Do- uda tam bir deniz üstünlüğü sağlamaktadır. Zira öteki devletler kendi donanmalarını bir çok suda tutmak zorundayken Japonya sade- ce kendi bölgesinde mükellefiyetlere sahiptir. Buna rağmen böyle bir tahdit, sivil iktidarın askerlere karşı zaferidir. Hele 1925'te Hükü- met mevcut Ordu gücünü azaltıp 21 tümenden dördünü tasfiye edince bu hâkimiyet tam ola- rak tescil edilecektir. Bunun sebebi, Büyük Sermayenin 1920 ile 1930 arasında japon siyaset hayatında başlı- ca rol sahibi kuvvet haline gelmesidir. Birin- ci Dünya Harbinin sonunda zaibatsular, japon para babaları öyle bir güç ve servet 'Kazan- mışlardır ki satın alamayacakları kimse o kal- mamıştır. Zaibatsu için hedef, kendi kazancı- dır. Kendi mali imparatorluğu ne kadar gelişir- se, Japonya, zaibatsuya göre o nisbette kalkın- mış olacaktır. Askeri genişleme masraflıdır ve fedakârlık istemektedir. Bu fedakârlık içinde zaibatsu için önemli olan vergilerdir. Japonya ne zaman bir askeri maceraya girişse vergiler hemen artmaktadır. Halbuki japon iş adamları, Birinci Dünya Harbinin elverişli konjonktürü içinde Uzak Doğuyu hâkimiyet altına almanın iktisadi yoldan kabil bulunduğunu denemişler- dir. Şimdi, İktidarları o istikamete itmekte, Hükümetlere o politikayı benimsetmeye çalış- maktadırlar. Japonya, askeri güçten ziyade zaibatsuların kontrolündeki ekonomik gücünü arttırmakla Uzak Doğuyu ele geçirmek imkâ- nına sahiptir. Böyle hallerde daima olan 1920-30 ara- 21