9 Temmuz 1966 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 18

sında Japonyada olmuş, çok partili siyaset ha- men kabul edilmiş, son derece pederşahi aile yatı, kısa zamanda, paranın döndüğü, politika- sisteminde çatlaklar husule gelmiştir. Bugün cıların satın alındığı, işe gelen partilerin beslen- dahi, yani Birinci Dünya Harbinden sonra de- diği, rüşvet ve irtikâbın kol gezdiği bir pazar gil, İkinci Dünya Harbinden sonra Japonyada haline gelmiştir. Büyük Sermayenin artık kud- çok çift arabulucu usulüyle evleniyor. 1920'le- ret mevkilerinde adamları, gazeteleri, organla- re kadar bunun adeta istisnası yokmuş. Evlilik- rı, âletleri vardır, seçimlerde onların parası ler aileler arasında kararlaştırılır, omüstakbel başlıca tesirli silahtır, onlara dayanmayanlar çiftler birbirlerini görmezlermiş bile. 1920'ler- azınlıkta kalmaktadırlar. Büyük Sermaye hat- de, kadın sosyal bir varlık olarak ortaya çıkın- ta Orduda ve Donanmada yüksek komuta mev- ca gençler kendi aralarında evlilikler o karar- kilerinde generaller ve amiraller ele geçirmiş- laştırmaya başlamışlar.Tabii böyle evlilikler- tir. Bunlar, ne çelişme, Silahlı Kuvvetlerin gü- de erkekler eşlerine daha fazla önem vermiş- cünü dahi, bir baskı grupu olarak Büyük Ser- ler, onlara hemen hemen eşit muamelesi yap- mayenin arzuladığı yönde kullanmaktadırlar. mışlar. "Hemen hemen" diyorum, çünkü eski- Japonyayı, bir ekonomik dev gibi kuvvet- nin tesiri tamamen kaybolmamış. Bugün da- lendiren, ama refahtan pay alma bakımından hi japon kadını, dünyadaki bütün kadınlar bazı sınıfları o ötekilere nisbetle çok avantajlı arasında kocasına karşı en uysal olanıdır. duruma getiren, bilhassa büyük şehirlerde ye- Bu değişikliği batı âdetlerinin, Hollywood ni bir hayat tarzı başlatan bu gidiş çok japon filmlerinin Japonyaya gelmesine, batılı hayat âdetinde de değişiklik yapmış, âdeta bir "Çar- tarzının revaç bulmasına bağlamak mümkün- liston Devri" de Japonyada açılmıştır. dür. Gerçekten de o devrede bilhassa Tokyo- Tabii, bütün ölçüler mahfuz olarak. Zira da taksi kızların çalıştığı dans yerleri, kaba- Japonya, siyasi bakımdan derebeylik sistemin- reler, birahaneler açılmış, japon hayatı renk- den nasıl ancak Ondokuzuncu Yüzyılın ikinci lenmiş. Ama bunlar ve en ziyade kadınların yarısında çıkmışsa sosyal bazı değişiklikler de haklar elde etmeleri, daha ziyade iktisadi ge- Birinci Dünya Harbini takip eden ilk on yıl lişmenin sonucudur. Kadın çalışmaya başlayıp içinde başgöstermiştir. ta ekonomik bir istiklâl sağlayınca statüsü is- Bunların en önünde, kadınların gündelik ter istemez değişmiş. Pederşahi ailenin gevşe- hayattaki yeri gelir. Japon kadını 1920'lerde mesi de bu yüzden. Çocuklar kendi hayatlarını erkek için bir mana ifade eder olmuş, ancak o kazanır olunca babanın otoritesi tabii eski ka- tarihte onun da bir söz hakkı bulunduğu kıs- tılığını kaybetmiş. X MEKURA HEBİ Nİ OJİZU Kör, yılandan korkmaz (Japon Atasözü) Her aksiyonun bir reaksiyonu doğurduğu ger- rini yükseltmişlerdir. "Ne oluyoruz?", "Nere- çeği Japonya için de doğrudur. 1930'larda ye gidiyoruz?" itirazları yer yer kuvvetli çık- Japonyanın tekrar ültra - milliyetçi ve bizde maya başlamıştır. Zaten değişikliklerin (o şekil bugün kullanılan tâbirle bir nevi mukaddesat- kısmı daha ziyade büyük şehirlerde olduğun- çı dönüş yapması, 1920'lerin getirdiği bu de- dan köyler ve tarım çevresi, küçük şehirler gişikliklerin yarattığı tepkidendir. Değişiklik- halkı, yani geniş kütleler gayrımemnunların leri herkes müsait karşılamamıştır. Bunları safında yer almıştır. Bunların başını Ordu ve "Japonyanın dejenere olması" sayanlar sesle- Donanmanın daha ziyade genç, küçük rütbeli 28