1 Ekim 1966 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 33

AKİS lerinin derlenmesine ( geçilebilmiş, bu arada birçok eser, bir daha ele geçmemek üzere kaybolup gitmiştir. Batıda derleme kanunları çok eski tarihli olduklarından film, plâk, band... gibi yeni buluşlar bun- larda yer almıyordu. Bu yeni bu- luşlar ortaya çıktığı vakit de resmi makamlar çok şüpheci ve isteksiz davranmışlardı. . Bu durum karşı- sında bunları korumak için birta- kım özel kurumlar meydana geti- rilmişti. Nitekim sinemanın yeni- eski bütün eserlerini toplıyan sine- matekler böylelikle ortaya çıkmış- tır. Sinematekler bu meseleyi bü- yük ölçüde başardıklarından, resmi makamlar bunları sadece destekle- mekle yetinmiş, ayrıca filmlere bir devlet nüshası o uygulamamışlardır. Sinemasını devletleştirmiş ülkelerde ise devlet nüshası kendiliğinden uygulanmıştır. Kül olan filmler Yurdumuzda ise bu mesele çok ka- rışık bir yol izlemiştir. 1934 ta- rihli derleme kanununda filmler yer almamaktaydı. Daha sonra bu konuda bu kanunda herhangi bir değişiklik de yapılmamıştır. o Sine- mateğe gelince, o da yurdumuzda ancak geçen yıl kurulabilmiştir. Ne bu sinemateğin bugünkü imkânları, ne de bugünkü sinemacıların zihni- yeti bu meselenin yakın bir gele- cekte çözümlenmesi umudunu ver- mektedir. Oysa sayısı her yıl kor- kunç bir hızla artan filmlerin ko- runması, bu konuda biran önce ted- bir alınmasını gerektirmektedir. Nitekim böyle bir tedbir alınmama- sının acı sonucu bundan yedi yıl önce görülmüştür: Türk sineması- nın başlangıcından bugüne adar meydana gelen filmlerden çoğu, bancı filmler ve boş filmlerle birlik. te İstanbul Belediyesinin film depo- su yangınında kül olup gitmiştir. İ- şin en ilgi çekici yönü, devlet nüs- hasının ne kadar yararlı olduğu yi- ne bu vesileyle ortaya çıkmıştır: Bu yangında kül olan filmlerden bugün SİNEMA mevcut olanlar, ancak 1941 ile 1949 arasında o zamanki Basın ve Ya- yın Umum Müdürlüğünün film san- sürü yapabilmesi için teşkilât ka- nununa filmler için konulan "dev- let nüshası" hükmüyle toplananlar olmuştur. Ne yazık ki, bu hüküm sonradan teşkilât kanunundan çı- karılmıştır. İki teşebbüs Şimdi filmler ve plâklar için de devlet nüshası uygulanması, ye- ni bir Derleme Kanunu çıkarılması amacıyla yapılan iki teşebbüste yer almaktadır. Bu tasarılardan biri Meclise sunulmuştur, öbürü hazır- lanmaktadır. Bu ikinci tasarıyı ha- zırlıyanlar, böyle bir derlemenin Zo- runlu sonucu olan sinematek ile fo- notek meselesinin de bir an önce çözümlenmesi gerekliliğini oduya- rak, ayrıca hazırlanmakta olan ye- ni Milli Kütüphane Kanunu tasarı- sına, bu kütüphaneye bağlı sinema- tek ve fonotek kurulmasını da ekle- mişlerdir. I Ekim 1966 33