21 Ocak 1967 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 23

İKTİSADI Toplantılar Giriş imtihanı ceki haftanın sonlarında Anka- rada, Türk Standartları oEnsti- tüsü salonları önemli bir toplantı- ya sahne oldu. Türkiyenin Avrupa Ortak Pazarına üye olmasından sonra, "Ortak Pazar Parlamenterle- ri Kar rma Komisyonu" ile Türkiye- nin de katıldığı bu toplantı, söz ko- nusu komisyonun gerçekleştirdiği i- kinci toplantıydı. Toplantı yeri ola- rak Türkiyenin Seçilmesi ise bir rastlantı değildi. Toplantı, çok ön- ceden öngörülmüştü. Toplantılarda, Türk Parlâmento- sunu, A.P.'nin Kütahya milletvekili Mesut Erez temsil etti. Avrupa Or- tak Pazarı ülkelerinin ama larından birçok milletvekili ve sena tör katılmıştı. Bazı parlamenterle- rin ayni zamanda kendi ülkelerinin Bakanları olması, toplantıya ayrı bir önem ve renk veriyordu, 6 ve 7 Ocak günlerini tamamen dolduran toplantılarda, Ortak Pa- zarı ilgilendiren birçok konuya de- ğinildi ve Türkiye ite ilgili sorun- ların canlı bir şekilde ortaya konul- masına çalışıldı. Bilindiği gibi, Türkiye, Ortak Pa- zara tam yetkiyle üye olmadan ön- ce, bazı dönemlerden geçerek, bir hazırlık devresi yaşamaktadır. Bu hazırlık devresinin, büyük engellere rastlamadan ve Türkiyenin ( geliş- mesini Ooçelmelemeden geçmesini sağlamak, 67 Ocak günlerinde yapı- lan toplantılara benzer toplantılar- da Türkiyenin sorunlarının açıkca ortaya konulmasına sıkısıkıya bağlı kalmaktadır. Gerçi, bu gibi toplantılar sonun- da alman kararlar salt bir "tavsi- ye" olmaktan öteye, yeterli bâr güç- ten tamamen yoksundurlar. Ulus- lararası toplantılarda alman karar- ların "tavsiye" niteliğinden dolayı, bu kararlara duyulan güven genel- likle azalmıştır. Bu zayıflığı | bilen parlâmento üyeleri, bir fırsatım bu- larak, bu konuyu cevaplandırmak istediler. Ortak bildiri zun süren tartışmalar sonunda yayınlanan ortak bildiri, Türki- ye bakımından çok dikkat çekici- dir. Dört esaslı noktaya değinen bil- diriye göre, Türkiyenin başlıca so- runlarından olan Avrupa Ortak Pa- 21 Ocak 1967 VE MALİ zar ülkelerine yapılan ihracat ile son günlerde iyice su yüzüne çıkan Avrupadaki işçiler konusu, bütün ayrıntıları ile ele alınmış ve yerin- de tavsiyeler yapılmıştır. Bildirinin birinci maddesi, Tür- kiye ile Avrupa Ortak Pazar kuru- luşlarının iyi bir, biçimde işlemesini ileyen, bunun için gereken tedbir- lerin alınmasını öngören bir tavsi- yeyi kapsamaktadır. İkinci madde de, Türkiye ile Avrupa Ortak Pa- zarı ülkelerinin ticareti üzerinde durulmaktadır. Türkiyenin Avrupa Ortak Pazarı ülkelerine yapmakta olduğu başlıca ihracatın -kuru ü- züm, findık, tütün ve pamuk- daha geniş bir kontenjana Ulaştırılması türk delegasyonu tarafından ısrarla istenmiş ve kabul ettirilmiştir. Top- SAHADA lantıya katılanlar, daha da ileri gide- rek, üye ülkelerin, sadece tarım ü- rünlerinden ibaret olan ve Türkiye- den yapılan ithalâtlarına sanayi maddelerinin, de katılmasını kabul- lenmişler ve bunu ortak bildiride de belirtmişlerdir. Fakat Türkiyenin. hangi Ortak Pazar ülkelerine ve ne gibi sanayi malları satacağı konu- sunda bir açıklık getirilmemiştir. Bildirinin üçüncü maddesi, Or- tak Pazar ülkeleri tarafından Tür- kiyeye daha çok yatırım yapılması İçin çareler aranmasını öngörmek- tedir. Bu maddede dile getirilen di- leğin havada kalması gibi bir teh- like mevcuttur. Zira türk mevzuatı, böyle bir durumu (o kanunlaştıran metinlerden şimdilik yoksun bulun- maktadır. GEÇEN HAFTA İKTİSAT DÜNYASINDA İSPANYA — AET Komisyonunun 1965 ve 1966 yıllarında İspanya ile yapılan görüşmeler hakkında hazırladığı raporda, bugünkü şart- lar altında İspanyanın ei ile ilgili herhangi bir karar için za- manın henüz erken oldu. elirtilmekte ve böyle bir teşebbüsün, an- cak AET - İspanya ilişkilerine önemli bir engel teşkil eden iktisadi ve siyasi sorunların çözümlenmesiyle .gerçekleşebileceği o açıklan- maktadır. Bununla beraber, Komisyon, İspanya ile daha yakın bir münasebete girişilmesi halinde uygulanacak rejimin esasları hakkın- daki görüşünü de açıklamakta ve iki safhalı bir tasarıyı öngörmekte- dir. İlk safhada, İspanyanın sanayi malı ihracatım kolaylaştırmak ve geliştirmek için ET üyeleri tarafından bazı tercihli tarife indirim- leri yapılması düşünülmektedir. Ortak Pazarın endüstri dallan ile re- kabeti halinde İspanyanın önemli güçlüklerle karşılaşacağı ve halen ispanyol endüstrisinin böyle bir duruma hazır olmadığı gözönüne alınmaktadır. Tarım sektöründe ise böyle güç bir durum olmadığın- dan, ancak ihracatın sekteye uğraması halinde yardımcı tedbirlerin alınması mümkün görülmektedir. İkinci safha birincisinin başarıyla uygulanmasına bağlı olup, iki tarafın anla: maya varmasıyla bir ikti- sadi ve gümrük birliğine giriş şeklinde tasvir edilmektedir. Komisyo- na göre, AET - İspanya ilişkilerinin ilk safhası ancak 1969 yılında başlıyabilecek ve ikinci döneme geçiş de 1972 yılından önce gerçekle- şemiyecektir. Bütün güçlük, İspanyanın halen izlemekte olduğu siya- si rejim ve tarım sektörünün. İtalya gibi tarım hususunda hassas ba- zı üyelerde hasıl ettiği "allerji" sebebiyle doğmaktadır. İSRAİL — 67 Aralık 1966 tarihlerinde Brükselde toplanan AET Ba- kanlar Konseyi, Komisyonun, İsrail Hükümeti ile müzakerelere giriş- mesini kararlaştırmıştır. Bu müzakereler bir nevi zemin yoklaması niteliğindedir ve İsrail Hükümetinin AET ile global anlaşmaya var- mak için yaptığı teşebbüslerin tartışılmasına hasredilecektir. AET ile İsrail arasında üç yıl süre ile imzalanmış olan ticaret anlaşması- nın 1967 Temmuzunda son bulması dolayısiyle İsrail, AET ile müza- kerelere girmekte acele etmektedir. BUNLAR DA OLDU