12 Kasım 1966 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 26

AKİS “Türkiyede Mili Gelir Dağılımı" İşte asıl mesele dır. Zira DPT, problemi çözümle- mek için, çok çeşitli yöntemleri ay- nı zamanda deneyen bir çalışma yapmıştır. Buna rağmen dikkat o edilecek bazı noktaların bulunduğunu da söy- lemek gerekir. Bilindiği gibi, Tür- kiyede uygulanan gelir vergisi SİS- temi yüzünden, gelir vergisinin dı- şında kalan büyük bir çoğunluk hakkında kesin fikirler edinmek ol- dukça güçtür. Gelir vergisine da- hil kimselerle ilgili, elde edilen bil- giler ise, DPT'nin ayni raporunda da belirtildiği üzere, büyük ölçüde- ki vergi kaçakçılığı nedeniyle, doğru olarak düşünülemez. "Gelir Dağılı- mı Araştırması"nın kesinlikle orta- ya kotyduğuna göre, vergi mükel- leflerinin vermeleri gereken miktar ile verdikleri arasında dikkat çe- kici bir fark vardır. Tahsil edilebi- len vergiler 1 adedi ile ifade edilir- se, verilmesi gereken miktarın 3.6 şeklinde ifade edilmesi gerekecek- tir ki, 1/36 oranında, oldukça bü- yük bir kaçakcılık söz konusudur. Bu nedenle gelir vergisi veren- lerin durumu ile ilgili sonuçlarda bile geniş bir ihtiyat payına yer ayrılabilir. Bunun dışında kalan üc- retliler için, stopaj usülü kullanıldı- ğından kesin bilgiler (edinebilmek daima mümkün olmamıştır. Türkiyede büyük aile tipi gele- neklerimiz arasında olduğundan, her aileden bir kişinin çalışması ve bir- çoklarının bu bir kişinin (o gelirine bağlı bulunması, hesaplarda yanıl- 12 Kasım 1966 a meydan verecek açıklıklar- . bei muhasebe he- sapları henüz çok yeni olduğundan, gelir dağılımı ile ilgili sağlam so- nuçlara ulaşılması şimdiye (okadar pek mümkün olmamıştır. Fakat, el- deki rapor birçok bakımlardan, sö- zü edilen eksiklikleri aşmış ve gü- ven sağlayacak bir düzeye ulaşmış- tır. İki tablo Bütün raporun incelenmesi özetler içinde verilmeye çalışılırken, bazı önemli tespitlere değinmekte fay- da vardır. Meselâ, Tablo 1. de, aile beşte birlerinin en altında bulunan dilimin aldığı yüzdesi 50 iken, Alt -Orta dilim 7.0, Orta dilim 13.0, Üst Orta dilim 20.5 ve Üst dilim ise, 54.5 oranında bir payı ele geçirmek- tedir. Tarım dışı sektördeki bu âdil olmayan dağılım, Tarım sektöründe şu sonuçları vermektedir: Alt di- lim 7.0, Alt-Orta 10.5, Orta 14.5, Üst -Orta 22.0 ve Üs dilim ise 46.0 yüzde oranında gelirden pak almaktadır. Görüldüğü gibi, tarım dışı sek- tördeki adaletsizlik daha büyüktür. Bunun nedeni, tarım dışındaki sö- mürücülüğün daha geniş olmasın- dan başka bir şey değildir. Alt di- limin aldığı yüzde 5 ile Üst dilimin aldığı yüzde 54.5 başdöndürücü bir fark demektir. Bu fark, onüç misli fazla gelir demektir ki, Türkiye ile Amerika arasındaki farka aşağı yu- karı eşittir. Tarım dışı sektördeki büyük işizliğin gelir dağılımındaki büyük farkın ortaya (o çıkmasında Ülkeler Türkiyeden daha adil olanlar Hollanda Danimarka İsrail İngiltere ABD. Japonya Kanada İtalya Türkiyeye yalan yine de daha âdil Seylan Porto Riko Türkiyeden daha adaletsiz EL Salvador İKTİSADİ VE MALİ SAHADA bellibaşlı bir faktör olduğu unutul- mamalıdır. Tarımdaki gizli işsizlik, adaletsizlik ld küçülmesine vesile olmakta İlgi çekici diğer bir tablo da, ge- lir dağılımındaki eşitsizliği gösteren endekslerle ilgili 4 numaralı tablo- dur. 1963 yılı Türkiyesi ile 1950 yılı başlarındaki durumları içinde | 11 ülkenin karşılaştırılması (o yapılmış- tır. Türkiyenin durumu 100 kabul edilince, aşağıdaki tablo ortaya çık- mıştır: Rakamların açıklığı karşısında söylenecek fazlaca söz bulmaya im- kân yoktur. Yeryüzündeki ülkeler içinde gelir dağılımının adaletsizliği bakımından Türkiyenin (o gerisinde adece El Salvador kalmıştır! Bunun övünülecek yanım bulmak hayli güç- 1, Bunların dışında, Türkiyenin di- ger birçok sorununa da ışık tutan "Gelir Dağılım Araştırması'nın tel- kin etmek istediği tedbirler, yöneti- ciler tarfından üzerinde dikkatle durulmasını gerektirecek oönemde- dir. Sosyal adaletin' sağlanmasında birinci derecede önemi olan gelirle- rin dağılımı sorunu gerek toplum- sal sınıflar halinde, gerekse fertler açısından derinlemesine incelenmiş ve Türkiyenin bu gerçeği sağlam bir şekilde teşhis edilmiştir. Bu ger- çekleri görmezlikten gelerek "kal- kınma ve refah" edebiyatı yapmak, gelir dağılımındaki uçurumun bü- yümesine ve günün birinde toplum- sal patlamaların meydana çıkması- na zemin hazırlamaktan başka bir anlam taşımayacaktır. Alt dilim payı Üst Dilim payı 153 80 129 7 98 62 104 80 102 80 91 83 80 80 113 gı 109 96 107 96 84 104 25