3 Aralık 1966 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 32

TİYATRO İstanbul Kenterlerde Orhan Asena İstanbulun sahne hayatına "ton"u- nu veren özel tiyatroların başın da gelen Kent Oyuncuları Toplulu- gu, Londradan dönmüş olan Yıldız Kenterin başrolünü oynıyacağı ye- ni bir telif eserin son provalarını yapmaktadır: "Fadik Kız" "Fadik Kız", Almanyada birkaç yıl çocuk doktoru olarak çalıştıktan sonra, bundan birkaç hafta önce yurda dönmüş olan Orhan Asena- nın yeni bir oyunudur. Müşfik Ken- terin sahneye koyduğu, Nevit Ko- dallının sahne müziğini bestelediği, bellibaşlı öbür rollerini de Şükran Güngör, Pekçan Koşar, Göksel Kor- tay ve Kâmran Yücenin oynıyacak- ları oyun hakkında Yıldız Kenter şunları söylemektedir: “Prensip o- larak telif eserleri daima ön plân- da tutmaktayız. ' Fadik Kız" eli- mizde bulunan telif piyesler ara- sında fikir bakımından oynanmıya en çok lâyık olanı. Cemiyetimizi ele, alan eser, kişinin anasından, baba- sından başlıyarak, içine girdiği her toplumda, çevresindekiler ( tarafın- dan sömürülüşünü gösteriyor. Bu sömürülüş, toplumun ona vereme- diği şeylerden, kendi yetersizlikle- rinden ileri gelmektedir. Bence 'Fadik Kız', mücadele gücü olmıyan bir insanın Susuşunu, ezilişini çok güzel anlatıyor. Dormenlerde Yaşar Kemal Kenterlerden sonra, Dormen Ti- yatrosu da ikinci tura yerli bir oyunla girmeğe o hazırlanmaktadır; Yaşar Kemalin -Nihat Özer tarafın- dan oyunlaştırılan- "Uzun Dere"si Bilindiği gibi bu eser, geçen mev- sim Ankara Deneme Sahnesi tara- fından oynanmış, uluslararası Nancy Festivaline (ogötürülmüş ve orada çok beğenilerek ödül kazan- mıştı. Dormen Tiyatrosunda "Yer Demir, Gök Bakır" adıyla oynana- cak olan bu oyun hakkında da Hal- dun Dormen şunları söylemektedir: "Yaşar Kemali tiyatro yazmıya ilk, ben zorladım. Yaşar Kemal benim için 'Uzun Çöp' adlı bir-oyun yazı- yordu. Yetiştiremedi. Bunun üzeri- ne 'Uzun Dere'yi oynamıya karar verdik. Tiyatromuz tamamen bir bulvar tiyatrosu değildir. la repertuvarımıza 'Uzun Dere' gibi bir oyunu rahatlıkla alabildik." 32 Oyun: "Palto", Yazan: Nikolay Gogol (1809 - 1852). Oyunlaştıran: Jean Cosmos. Çeviren: Cemal Süreyya. , Tiyatro: Gülriz Sürüri - Engin Cezzar Topluluğu (İstanbul Tiyat rosunda). Sahneye Koyan: Engin Cezzar. Dekor-Kostüm: Metin Deniz. Işık: Muzaffer Ünsal. Konu: Jean Cosmos, Gogolün ünlü "Kaput" hikâyesinden çok tab- lolu, çok kişili, yepyeni ve büyük bir oyun çıkarmış, İki yıl kadar önce Ankarada, Oda Tiyatrosunda gördüğümüz Wolf Mankowitz'in bir per- delik kısa oyunlaştırmasıyla benzer yönü yok. Jean Cosmos, hikâyede olmayan tipleri, malzemeyi, Gogolün başka eserlerinden alarak, oyu- nuna katmış. Bunu yaparken de eseri, kişinin psikolojik dramı olmak- tan öte, burjuva bürokrasisinin sosyal ve evrensel bir hicvi haline ge- tirmek amacını gütmüş. Cosmos'nun Akaki'si, havı dökülmüş, erimiş, yirmi yıllık eski paltosunun içinde soğuktan titreyen, yenisini yaptır- mak imkânına kavuşabildiği gün de, onu doya doya giyemeden, ölüp giden zavallı, fakir, küçük memur değil, soğuktan çok çevrenin, kendi- ni beğenmiş bencil âmirlerin küçümsemeyle, alayla, insafsızca ezdik- leri ve yeni paltosunu zorla sırtından aldıkları- bir kurbandır... Oynayanlar: Oğuz Oktay (Kovalof), Umur Bugay (Nikolay), Ülkü Tamer (Zubof), Engin Cezzar (Akaki), Turgut Boralı (Petroviç), Gül sen Tuncer (Anna), Şükrü Üstün (Olayef), Orhan Aydınbaş (Gvosdi- kof) v.s. Beğendiğim: Oyunlaştıranın, konuyu toplumsal açıdan yansıtırken, Akaki'nin ve çevresine yerleştirdiği kişilerin beşeri portrelerini de us- taca çizmeyi başarmış, bunca şeyler eklediği oyunun bütününde Go- golün- "ton"unu ve bütünlüğünü korumuş olması. Engin Cezzarın -havayı veren ifadeli bir dekor ve ışık düzeni içinde- oyunun fikir yö- nünü ortaya çıkaran canlı rejisi. Ama asıl beğendiğim: -ilk sahnedeki aşırılıklarına rağmen- Akaki'de büyük bir okompozisyon niteliği taşı- yan, sıcak oyunu. Turgut Boralının terzi Petroviç'de ustaca çizdiği pitoresk tip. Beğenemediğim: Önemli birşey yok. Sonuç: Mevsimin ilk oyunları arasında, İstanbul sahnelerinin fikir ve sanat değeri taşıyan en ciddi oyunu. Naciye FEVZİ Gülriz Sürüri - Engin Cezzar Topluluğunda "Palto" Giyenler ve giyemeyenler 3 Aralık 1966