28 Ocak 1967 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 16

hata ettiklerini düşünmektedirler. "Daha kal- mamız lâzımdı, ortamı düzeltmemiz gerekirdi" demektedirler. Bunlar, bence, aslında 27 Mayısın ne olduğu- nu iyi anlamamanın doğurduğu hatalı teşhisler- dir. M.B.K.'nin esasını teşkil eden subayların bir ihtilâlin hazırlığına yıllar önce başladıkları, hal- kalar, zincirler kurdukları artık bilinmekte- dir. Ama D.P. İktidarı bir 28 Nisan yaratma- saydı -28 Nisanın hadiselerini kastetmiyorum, o günün havasım söylüyorum- hiç bir kuvvet Türkiyede 27 Mayısı doğuramazdı. 27 Mayıs- ta, eften püften kurulmuş bir mekanizma sanki dünyanın en mükemmel teşkilâtıymış gibi, bir elektronik beyin hassasiyetiyle işlemiştir. O sa- bah, ihtilâlcilerin elindeki kuvvet neydi ki? Faz- la çekingen birlik komutanlarına gösterilecek yazılı emirler bile bir general bulunarak Zor sağlanmıştır. Bütün Türkiyede Ordunun ve hal- kın, kendiliğinden, aynı yönde hareket etmesi, verilmemiş emirlerin verilmişcesine aynı anda, hareketten hiç haberdar edilmemiş kimseler tarafından tatbikata konulması bir tek sırrın neticesidir: Şartların. "Kahrolsun Diktatör- ler!" diye bağıran kuvvetlerle gelmiş bir ihti- lâlin diktatorya, hem de askeri diktatorya ola- rak devam edebileceğini sanmak dahi eşi az bulunur bir gaflettir. Düşünmek lâzımdır ki 22 Şubatın maceracıları, 27 Mayısın ihtilâlcilerine nazaran mukayese kaldırmayacak kuvvetlere sahiptiler ve o birlikleri harekete geçirmişler- di. Ama şartlar bir ihtilâlin şartları olmadığın- dan maceracılar hüsrana uğramışlardır. Bu hüsranı sadece, maceracıların çaplarının kü- çüklüğüne vermek doğru bir teşhis olmaz. 13 Kasım günü 14'leri tasfiye edenler sadece 27 Mayısı değil, aynı zamanda o 14 kişinin ve ken- dilerinin kellelerini kurtarmışlardır. Gürselin basın toplantısının akşamı, İhti- lâlin başı hakkındaki intibaımı İsmet Paşaya anlattım. Ayten Sokaktaki ev yeniden askeri muhafaza altına alınmıştı. Bu, Cemal Madanoğ- lunun bir tedbiriydi. Kalanlar, İsmet Paşanın varlığının memleket ve İhtilâl için ne kadar 6- nemli olduğunu biliyorlardı. Ama İsmet Paşayı, kendisinin de, başkalarının da hiç bilmediği bir tehlike bekliyordu. Bu tehlike 19 Kasımı 20 Ka- sıma bağlayan gece, sabaha karşı, saat ikibu- çukta patlak verdi. İsmet Paşa, 14'lerin tasfiyesini memnun- İm el ri Bu resim 13 Kasım 1960 akşamı, Çankaya Köşkünün bir alt kat salonunda, Cemal Gürselin basın toplantısı sırasında çekilmiştir. Resimde görünenler, M.B.K.'nin kalan üyeleridir. Çankayada o ak- şam canlı, ferah bir bava vardı. Ben Gürseli yakından, o toplantı sırasında ilk defa Kördüm ve çok beğendim. Başkan o sırada henüz hastalanmamıştı. 130