28 Ocak 1967 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 27

AKİS Mao Çe-tung, güneydeki Hu-nan eyaletinde kurduğu Çin Sovyet Cumhuriyetini 1933 yılına kadar ko- rumasını başarmıştır. Fakat bu a- rada iyice (opalazlanmış olan Çan Kay Şek, 1933 yılında Hu-nana kar- şı bir hücuma geçmiş ve Mao, ya- nına bütün, taraftarlarını alarak, bu sefer de sovyet nüfuzu altındaki Dış Moğolistan yakınlarındaki oYenan bölgesine sığınmıştır. 10 bin kilo- metrelik bu yaya yürüyüş, 100 bini aşkın komünistin yorgunluk ve so- ğuktan kırılmasına yol açmış ve ta- rihe "Uzun Yürüyüş" adıyla geç- miştir. Maonun, Çan Kay Şekten bu- nun intikamını almak için, 1937 yı- lında Japonyanın Çine saldırmasını ve İkinci Dünya Savaşının bitmesi- ni beklemesi gerekecektir. Komünizmin ilk günleri , geponyanın Çine saldırması ve İ- kinci Dünya Savaşının patlak ver- mesi Kuo-Min-Tangın bir kere daha çin komünistlerinin yardımını ara- masına yol açmıştır. Ancak bu ke- re, Mao Çe-tung, hem Çan Kay kin, japon istilâsından kurtulduktan sonra yeniden komünistlere karşı döneceğinden şüphe etmiyor, hem de Çinde komünizmin yerleşmesi için Sovyetler Birliğinden fazla bir- şey beklenemeyeceğini pek iyi bili- yordu. Onun içindir ki, bir yandan Kuo-Min-Tangla birlikte Japonlara karşı savaşırken, oöteyandan geniş halk kütlelerini kendi görüşlerine kazanmaya çalışmıştır. İzlediği bu i politika sonundadır ki, sürülmüş ve Pekinde Çin Halk Cumhuriyeti ilân edilmiştir. Mao Çe-tung, İkinci . Dünya Sa- vaşı bittikten sonra Çini kendi de- neti altına almaya çalışırken, Batı- lılar ve yukarda onlarla ( işbirliği yaptığı belirtilen bazı tabakalar bü- tün ağırlıklarını Çan Kay Şekin ar- kasına koymuşlardı. Ancak Batıyla işbirliği yapmayan geniş bir orta sı- nıf da mücadele sırasında Mao Çe - tungu desteklemişti. Bu milliyetçi orta sınıfı daha başlangıçta ürküt- memek için, çinli lider, Çin Halk Cumhuriyetinin kurulmasından son- ra bunlar tarafından kurulmuş si- yasal partilerin bir kısmına dokun- mamıştır. Mao Çe-tunga göre, siya- sal bakımdan eğitildikçe, çinli küt- leler zaten kendiliğinden komünist harekete katılacak ve ortadan kal- kacaklardı. Fakat bu eğitim işi, son- 28 Ocak 1967 Lin Piao Eski dost radan hiç de kolay yürümemiştir. ü Çin yöneticileri, ülke- de künt düzenin — kurulmasın- dan önceki döneme "eski toplum", kendi kurdukları döneme de "yeni toplum" adını vermektedirler. Fa- kat, bu "yeni toplum"un tam olarak kurulup tıkır tıkır işeldiğini söyle- mek henüz mümkün değildir. Ku- rulan yeni düzene zaman zaman ye- ni yönler verilmek için, 1949 yılın- dan buyana çeşitli denemeler yapıl- mıştır. Bu denemelerin adına, çin jargonunda "Çeng-Feng", yani "ça- lışma biçiminin düzeltilmesi" denil- mektedir. Kurulduktan sonra çin komüniz- minin karşılaştığı ilk önemli siyasal sorun» Komünist Parti kadroların- daki hızlı ve aşırı şişkinlik olmuş- tur. Gerçekten, 1937 yılından 1949 yılma kadar uzanan süre içinde Çin Komünist Partisinin üye sayısı 40 binden 4.5 milyona oyükselmişken, 1949 yılından 1956 yılma kadar-uza- nan süre içinde bu sayıda 6 milyon- luk bir artış görülmektedir. Bunun sonucunda, partiye, gerekli eğitim döneminden geçmemiş insanlar dolmuş; öteyandan, kadro genişliği, parti içindeki disiplinin gevşemesi- ne yolaçmıştır. İşte Maonun Çinde giriştiği ilk Çeng-Feng hareketi bu duruma karşıdır. Çinli lider, Çin Ko- münist Partisi Merkez Komitesinin 1950 Haziranında yaptığı toplantıda partiiçi o disiplinsizliğe (olduğu ka- dar "eski toplum"dan kalma üç kö- DÜNYADA OLUP BİTENLER tülüğe, yani yönetim bozukluğuna, bürokrasiye ve lükse karşı da savaş açılmasını istemiştir. Bu kampanya sonundadır ki parti içindeki disip- lin önemli biçimde kuvvetlenmiş ve devlet örgütü "eski toplum"dan devralman orta ye yüksek kademe- li görevlilerden büyük ölçüde te- mizlenmiştir. Yüz çiçek mi, yüz böcek mi? gtalinin 1953 Martında ölmesinden ve bütün komünist ülkelerde Sta- lincilerden kurtulma okampanyası- nın açılmasından sonra Çin Komü- nist Partisi içinde yeni bir buhran patlak vermiştir. Bu buhran, önder- liğini yapan iki kişinin, Kao Kang ile Jao Şu-şihin adlarının kısaltılma- sıyla, "Kao-Jao hareketi" adıyla ta- nınmaktadır. İşin dikkate değer ta- rafı, Pekin bölgesine bağımsız bir statü vermeye çalışmakla suçlan- dıkları sırada, Kao Kang, Mao Çe- tungun, Jao Şu-şih de Liu Şao-çinin en yakın arkadaşları olarak bilini- yorlardı. O zaman bu iki yöneti- cinin üzerine inen kara bulutların anlamım araştırırken, yabancı göz- lemciler, tıpkı bugünkü "Kültür Devrimi"nin anlamını osezmekte çektikleri (o güçlüklerle karşılaşmış- lardır. 1956 yılma kadar, Çin komünist- leri arasındaki anlaşmazlıklar yal- nız parti ve bürokrasi kademesinde kalıyordu. Fakat 1956 yılından son- ra işin içine kütleler de karışmaya başlamışlardır. . Bugünkü "Kültür Devrhni"ne pek benzer bir olay 1956 yılında da görülmektedir. Par- tiyi ve bürokrasiyi kendi deneti al- tına aldıktan sonra Mao Çe-tung, halkı, "sonunda bir noktada anlaşa- bilmek için, çeşitli fikirleri ortaya atmak ve bunları tartışmak" kam- panyasına çağırmıştır. Tarafsız göz- lemciler, adım M.O, V. yüzyılda ya- şanan Şu devrinden alan Ming Fang -"Yüz Çiçek"- hareketine girişirken Maonun amacının aydınları kendi yanına çekmek olduğunu ileri sür- mektedirler. Bundan başka, Ming Fang hareketi sırasında Mao Çe- tung, o zamana kadar dokunmadığı burjuva partilerin yöneticilerini de kendilerine katılmaya (o çağırmıştır. Fakat bu hareket sonunda ortaya o kadar çok görüş ve o kadar çeşit- li kuruluşlar oçıkmıştır ki, aradan kısa bir süre geçmeden, Mao da kendi buluşunu beğenmemiş ve 21