11 Şubat 1967 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 25

İKTİSADİ Tütün Dostlar alışverişte görsün ütün Türkiyenin tarımsal ürün- lerinin başında galin Sağladığı döviz miktarına bakılırsa, ihracatı- mızdaki önemli yeri kolaylıkta anla- şılır. Geniş bir köylü kitlesinin, bir- çok bölgelerde tek gelir kaynağı ol- duğu düşünülürse, tütün konusu- nun neden dikkatlerin en büyüğü ile izlendiği kendiliğinden ortadadır» Geçen haftanın başında, Tekel Bakanı İbrahim Tekinin başkan lığındaki kalabalık bir heyet Anka- radan hareketle, İzmire doğru yola çıkarlarken, bütün gözler, açılacak olan "Ege Bölgesi Tütün Piyasası"- na çevrilmişti. Çünkü, Türkiyenin olduğu kadar, bütün dünyanın da en iyi tütünlerini yetiştiren ege böl- gesinin ekonomi hayatı sıkı sıkıya bu külfetler yığını ürüne bağlıdır. Tek bir ürün alabilmek için, bir takvim yılı yetmiyerek, ondört ilâ onlatı aylık sıkı ve dikkatli bir ça- lışmayı gerektiren tütünün, taşıdığı alınteri hemen bütün öteki tarım- sal ürünlerden çok daha fazladır. Bu özellikleri, tütünle ilgili her konuda olduğu gibi, tütüncülerle birlikte tütünün de kaderini tâyin eden piyasaların açılışına ayrı bir önem kazandırır. Bu yılki iklim şartlan, geçen yılın 85 milyon ki- logram dolaylarındaki ege bölgesi tütün rekoltesinin büyük ölçüde artmasını sağlamıştı. Tespitler sı- rasında yapılan tahminler, bu yılın rekoltesinin yüz on sekiz milyon ki- logram kadar olacağı merkezindey- di. Bu artışı sevinçle ve mutlu bir olay olarak karşılamamaya imkân yoktur. Fakat, beceriksiz İktidarların e- linde tütün, her yıl yeni bir felâket habercisi haline gelir ve geniş bir kitlenin e alen kaynaklık e- Tekel Bakanı, lip giden birçok politikacı gibi, "Tütünlerin son yaprağına kadar sa- tınalınacağını..." söylemiş, ve bunun için gerekli bütün tedbirlerin alın- dığı haberi Büyük öğünmeler için- de ortaya atılmıştır. Ne var ki, bu tipten sözlere karnı tok olan tütün ekicileri, söylenenle- rin hiçbirisine kulak asmadan, a- çıklanacak fiatlarla, piyasanın ala- 11 Şubat 1967 VE MALİ İbrahim Tekin Palavra ile kervan yürümez cağı seyri merak ediyordu. Geniş salonların aydınlık lüksü içinde bu- yandan tüccara, öte yandan ekiciye güven vermesi gereken, aslında çe- lişik seslerle dolu açış nutku da kimseyi ilgilendirmiyordu. Nihayet piyasa açılmış, daima olduğu gibi Tekel İdaresi bölgeden bölgeye de- ğişen bir barem içinde, fiatlarını a- çıklamıştır. Bu Hatların da bir ö- nem taşımadığını ekiciler bilmekte- dirler, çünkü, "Baş fiat" diye orta- HERKES OKUYOR SAHADA ya atılan fiatla sadece birkaç bal- ya, o da bölgenin en zengin ve ha- tırlılarının tütünleri olmak üzere, satın alınır. Sonra, duraklama ve isteksizlik başlar. Tekel idaresinin bütün kararlarının içyüzünü çoktan istihbar etmiş bulunan tüccar da ellerini oğuşturarak, dudaklarının kenarındaki alaylı tebessüm ( ile, sırasını bekler. Meselenin içyüzü- nü bilmeyen gazeteler de, tütün fi- atı olarak ilân edilen "baş fiatı" gerçek fiatmış gibi sayfalarına ge- çirirler. Sonra, elitti kolunu sıvayan tüc- car katliâma başlar; zaten borçtan bunalmış olan ekicilerin (arasına dalarak, ne kadar düşürüleceği ön- ceden kestirilemeyen futlarla, tütün alımına girişir. Bu yıl, ege tütün rekoltesinin yüz onsekiz milyon kilo olması, ya- ni geçen yıla oranla yüzde rk - dar fazla bulunması, fiat kırmada öne sürülen bahanelerin başında gelmiştir. Bakan dahil, bakanın pa- ralelindeki bütün tüccarların tek iddiaları, "Çok, fakat kalitesiz tü- tün yerine, az fakat kaliteli tütün, yetiştirmek safsatalarıdır. o Ve böy- lece, eğer az yetiştirilirse daha pa- halıya satmanın mümkün olacağı iddiasıyla, ekicilerin elinden ucuz, hattâ yok pahasına tütünlerin çeki- lip alınması kolaylaşmış oluyor. İlgili ne diyor? İvi şekilde örgütlenen ve bilimsel gerçekleri -çıkarları gereği- bir- takım politikacılardan çok daha iyi bilen Ege Tütün Ekicileri Fede- rasyonu, zaman zaman ayni konuya değinerek, ilgilileri uyarmaya çalış- maktaydı. Piyasanın açılması ile or- taya atılan benzer iddiaları cevap- landıran oFederasyon, yayınladığı bildiride aynen şunları söylemekte- dir: "Bu yıl ekici olarak bit, haziran- dan itibaren, bu seneki rekoltenin çokluğu ve kalitenin düşüklüğüne dair aleyhimizde açılmış kampanya- yı sükünetle takibettik. Buna mu- kabil, bölgede yaptığımız tespitler sırasında kalitenin çok yüksek oldu- gunu gördük. Heyet olarak Anka- rada Başbakanı ve Tekel Bakanını Ziyaret ve bu durumu izahla ekici- nin kurtarılmasını rica ettik. o Ye- terli emir ve talimatların verilmiş 25