1 Eylül 1988 Tarihli Commodore Gazetesi Sayfa 27

jisinde “Firmware” (firmaya özgü şeyler) olarak adlandırılır: CPU'nun anladığı dilde yazılmış programlar, yani işletim sistemi ve BASIC prog- ramları CPU diline çeviren bir çevir- men. Bu çevirmen “BASIC-Interpre- ter”” (BASIC çevirici) olarak adlan- dırılır. RAM'ın aksine ROM'un içe- riği, makine kapatıldığı zaman da ko- Tunur. Dolayısıyla Firmware kavramının kapsamına girenler, donanım ile ya- zılım arasında bir yere konabilir. Do- nanım (hardware) kavramı, bilgisa- yarda elimizle tutabildiğimiz her şe- yi kapsar. Yazılım (software) kavra- mı ise, örneğin makineyi kapatıp aça- rak bellekten silebildiğimiz program- ları ve verileri kapsar. Normal işletim sırasında Commodore 64'ün bellek yapısını bir önceki sayfada görebilir- siniz. İlerki yazılarımızda ROM alan- larıyla daha yakından ilgileneceğiz. ROM'la RAM arasındaki farkları daha iyi anlayabilmeniz için kullana- bileceğiniz kısa bir program veriyo- rTuz. Programı Checksummer yardı- mıyla makineye girin ve RUN'la baş- latın. Bir ROM içeriğinin gösterilece- ğini müjdelemek için, başlangıçta ek- ran boş olacaktır. Yazı siyah oldu- ğunda, bilgisayarımız ROM'un 1000 bellek noktasını ekranda kapatacak- tır. Orada gördüğünüz her karakter tir ve bizim için tümüyle anlaşılmaz bir durumdadır. bunun nedeni, CPU'nun ikili dilini ekranda ekran kodları (POKE-Kodu halinde görme- mizdir. Bunlar, O ila 255 arasında kodlara sahip herhang isayılardır. Ekrandaki görüntünün oluşumu ta- mamlandığında, görüntüyü daha ya- kından incelediğinizde artık hiçbir de- ğişikliğin olmadığını farkedersiniz. Bu, ROM içeriklerinin karakteristi- ğidir: Nerede ve nasılsalar, orada ve öyle kalırlar. Siz (lütfen RUN/STOP tuşu dışında) bir tuşa basıncaya ka- dar, ekrandaki görüntü aynı kalacak- tır. Bir tuşa basılmasının ardından, ekran, bilgisayar tarafından ayrılmış bir RAM alanının görüntüleneceği uyarısıyla birlikte normale döner. Bu, kısa bir zaman aralığından sonra ger- çekleşir. Ekranda bir sürü şey olma- ya başlar. Bazı noktalardaki titreme- ler, CPU'nun o anda oradaki kayıt- ları değiştirmekte olduğunu gösterir. bir tuşa daha basıldığında, bilgisayar normal durumuna döner. Dileriz, Commodore 64'ümüzün diğer za- manlarda gizli olan alanlarına yapmış olduğunuz bu kısa bakış programdan hiçbir şey anlamamış olmanızı telafi edecektir. Bu durum, ilerki sayıları- mızda değişecek. Fakat öncelikle dik- kat etmeniz gereken, tüm program satırlarının eksiksiz ve hatasız olarak girilmesi. Hatalı bir sayı, makineni- zi çalışmaz hale getirebilir. Bu du- rumdan kurtulmanın çaresi ise maki- neyi kapatıp yeniden açmaktır. Bu nedenle, (her zaman yapmanız gere- ken şey burada da geçerli) RUN ya- zıp çalıştırmadan önce programı kay- dedin! MÜZİK VE GAFİK Dizinin ilerki bölümlerinde mikro işlemcimizin yardımcılarını çok daha yakından tanıtacağız, fakat şimdiden CIA, VIC ve SID kavramlarının ne- ler olduğunu kısa olarak öğrenmeniz- de yarar var. VIC de İngilizce bir kısaltma. “Vi- deo Interface Controller” (ekran ara- birimi denetleyicisi) sözcüklerinin başharflerinden oluşuyor. Bu ele- man, ekranda herhangi bir şeyi gö- rebilmemizi sağlamakla görevli. di- Berlerinin yanı sıra metinleri, grafik- leri ve ekran cinlerini (sprite) yöne- tir. CİA'nın ise meşhur Amerikan ör- gütüyle bir alakası yok. Kısaltmayı oluşturan İngilizce ““Complex Inter- face Adapter”' sözcükleri Türkçe'de “farklı giriş ve çıkış işlevleri elemanı” olarak karşılanabilir. Bu elemandan bilgisayarımızda iki tane var. Diğer görevlerinin yanı sıra en önemli gö- revi, bilgisayardan diskete, kasete ve geriye ya da bilgiyazara pürüzsüz bir veri akışını sağlamak. Ayrıca bilgisa- yarımızın içindeki saatleri de CLA yö- netir. Ona müteşşekkir olmamız ge- reken diğer bir konu ise, Commodo- Te 64'ümüzün klavyeye vuruşlarımı- za tepki vermesi ve Joystickle uğraş- malarımızı algılaması. SID kısaltması ise İngilizce “Sound Interface Device'”” sözcüklerinden kaynaklanı- yor. Bunun Türkçe karşılığı ise ““ses denetimi elemam'” olarak verilebilir. Tüm bu yardımcılar da, prensip ola- rak CPU'ya oranla daha kısıtlı yete- neklere sahip, mikro işlemciler. Bu nedenle de aynen CPU'da olduğu gi- bi -beltli sınırlamalar içinde- program- lanabiliyorlar. bu işlem Register'lar (siciller) aracılığıyla gerçekleştirilir. bu kavramla anlatılmak istenen, tek tek elemanların belirli işlevlerine tep- kiyen bir dizi bellek alanıdır. Tüm bu siciller işletim sistemi tarafından RAM'ın yerine 53248 ila 57343 adres- leri arasındaki bellek alanına yerleş- tirilmiştir. Commodore 64'ün derin- liklerine doğru yapmaya başladığımız bu yolculuktan hoşlandınız mı? Ge- lecek sayımızda BASIC-Interpreter'- in neler yaptığını inceleyeceğiz. 27