31 Aralık 1966 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 22

İtiraf etmelidir ki son inkılâba kadar iş başına gelen hükümetlerin basına tahditler koy- malarına bizzat bazı gazete ve dergilerin tezvir ve tahrifleri az çok tesir etmiştir. Devlet adam- larımızın kâfi derecede sabırlı ve müsamahalı olmamalarının da elbet bunda payı vardır. Demokrasi tarihimizde ilk defa hesap sor- ma ve devleti yeniden ve daha mükemmel kur- ma imkânına kavuştuk. Bu işi en çok güvendi- gimiz bir milli kuvvet ele almış bulunuyor." Tabii bu tefsirlerde her şey, LD dolaşıp en sonda İsmet Paşayla M.B.K.'ni karsı karşı- ya getirmek gayesini ve hedefini taşıyordu. An- cak Gürselin, bütün teşebbüslerde bunun ka- pılarını kapayacak bir fırsat bulduğu gerçek- tir. İsmet Paşa Heybeliadada, o yılın 24 Eylü- lünde 77 yaşına bastığında Devlet Başkanın- dan şu tebriki aldı ; "Sayın İsmet İnönü Heybeliada 77. yaş yılınızı idrak buyurduğunuz bugün zatıdevletlerine en samimi duygularımı sunar, daha çok yıllar millet yolunda başarılı ve esen- likle bir hayat içinde mesut ve bahtiyar olma- nızı Tanrıdan niyaz ederim." İsmet Paşa buna, aynı nezakette bir cevap verdi. İsmet Paşalar o yıl İstanbuldan, 16 Ekim- de ayrıldılar. Bu, İsmet Paşanın pek uzun yıl- lardan beri yaptığı en devamlı tatildi. Ekimin başlarında, yüzme mevsimi kapandığında İs- met Paşalar şehre, Taşlığa indiler. İsmet Paşa, tam 45 gün denize girmişti. İstanbulda kaldığı süre içinde de çeşitli çevrelerden çeşitli şahsi- yetlerle yaptığı görüşmeler devam etti. Bunla- rın bir kısmı, kurdurulmak istenilen yeni parti hakkında bilgi getiren kimselerdi. Yeni parti fikri gelişiyor, fakat hazırlıkları ilerlemiyordu. Bunun başlıca sebebi,teşekkülün bir güdümlü parti olmasıydı. Partiyi hem, eski Demokratlar- dan bir bedenin teşkil etmesi isteniliyor, hem de bunun M.B.K. himayesinde olduğu hissetti- riliyordu. Samimiyetsizlik veya partinin bir 1s- marlama parti olacağı endişesi bu işle görev- lendirilmiş kimselerde tereddütler yaratıyordu. Cemal Gürselle arkadaşlarının gözlerinin C.H.P. ne girmemiş eski Hür. P. 'cilerde olduğu sezi- liyor ve İsmet Paşaya gelen haberler de bunu doğruluyordu. Fakat eski Hür. P. cilerin, hele P. ne geçmemiş Hür. P. cilerin particilik vasıfları bu partinin âkibetiyle ortadaydı. - Ku- racakları yeni partinin, Y.T.P. nin âkibeti de sonradan bunu teyit edecektir ya..-. Bunlar 1960'ın Sonbaharında aralarında toplanıyorlar, temaslar yapıyorlardı. Enver Adakandan sonra 104 Ziyad Ebüzziya da ortaya çıkmış ve kollarını sıvamıştı. Bunlar hep, D.P. den gelmiş olduk- larından dolayı D.P. li tabakaları kendi tarafla- rına çekecekleri inancındaydılar. Bu, eğer D.P. kapatılmamış olsaydı belki gerçekleşirdi. Eski partilerine tekrar girerler, liderlik mevkilerini devralırlar, "Menderes Macerası" D.P. için ta- lihsiz bir devre olarak kalır, partinin Önünde yeni ufuklar açılır, hatıralar tazelenmesine lü- zum kalmazdı. Bunun yanında, devrilmiş lider- ler de efsaneleşmezler, aksine, o karanlıklarda kaybolup giderlerdi. Fakat bu yol tutulmayıp ta önce D.P. kapatılmış, sonra Demokrat taba- kalar bir yeni partinin bayrağı altına çağrılmış bulunduğu için derleme-toplama muamelesi ko- lay olmuyordu. Zaten bu tabakalar, Komiteci- lerin arzuladıkları bayraktarların liderliğinde ilerde de toplanacak değillerdir. Komitecilerin ve Gürselin yeni parti heve- si o sıralar umumi efkârın as çok mülumuydu. Fakat asıl, İsmet Paşanın temsilcileriyle Gür- selin temsilcileri arasında hiç kimsenin bilme- diği bir pazarlık cereyan etmekteydi ve İhtilâ- lin kaderini tayin edecek unsurlardan biri de oydu : Gürselin Cumhurbaşkanlığı meselesi. Bu, Ekimin ortasında öyle bir noktaya gelmişti ki bundan sonra işi bizzat İsmet Paşanın kotar- ması gerekiyordu. Gürsel Cumhurbaşkanlığın- da kalmak ateşiyle yanıyordu ve bu ateşin ale- vinin başkaları tarafından beslenmesi o Türki- yeyi pek âlâ yeni Ur karışıklığa itebilirdi. İs- met Paşanın 17 Ekimde Ankarada olmasının, yazın bitmesinden başka bir sebebi daha vardı: Gürselin Cumhurbaşkanlığı konusunda İsmet Paşanın şahsen katılacağı buluşmanın günü 18 Ekim, saati 20.30 olarak tayin edilmişti. Gelecek Yazı Gürselin Cumhurbaşkanlığı nasıl pazarlık edildi?