7 Ocak 1990 Tarihli Nokta Dergisi Sayfa 74

ÇEVRE/İSTANBUL'DA HAVA KİRLİLİĞİ ÖLÇÜMÜ Bir solukiu İTÜ Kimya Bölümü, Nokta için İstanbul sokaklarında trafik kirliliğinin boyutlarını araştırdı. Marmara UÜniversitesi Çevre Enstitüsü Başkanı, sonuçları yorumladı: Tam bir felaket... Tek tesellimiz henüz “bir solukta son soluklarını verdiler”” belgeselinin, henüz “gösterimine''başlanmamış olması! stanbul'da, Haliç'in üstünde ı asılı duran bir tünel var. Asılı duran, çünkü o tam bir cehen- nem tüneli, bir kez içine giren ka- tiyyen normal ya da mütebessim bir ifadeyle çıkamıyor. İçindeki du- man, is, karbonmonoksit oranları o kadar yüksek ki, zaman zaman birileri arabalarından fırlıyorlar, çıldırmışçasına “Kapatın kontakla- Tı, görmüyor musunuz, zehirleniyo- ruz, hep beraber ölüyoruz burada” diye, bağıra bağıra tünel boyunca koşmaya, öksürmeye, boğuluyor- muşçasına elleriyle yüzlerini, ağız- larını kapatmaya çalışıyorlar. İşte o tünelde Nokta'nın isteği üzerine İstanbul Teknik Üniversi- tesi görevlileri bir ölçüm yaptılar: Hava kirliliği ölçümü... Bununla da yetinmediler. Ölçümlerini çeşitli sa- atlerde İstanbul'un çeşitli semtle- rinde sürdürdüler. Geçmiş yıllarda yapılmış ölçümlerle karşılaştırma- lar yapıldı. Ve İstanbul'un kirlilik haritası çıkarıldı. Sonuçlar bir fe- laketti: Rumeli Caddesi, Dolma- bahçe, Osmanbey gibi merkezlerde- ki kirlilik oranları, o ölüm tünelin- deki zehirlenmeden çok daha va- him boyutlardaydı. Laboratuvar analizleri 1 hafta sürdü. İlk ölçüm günü 21 Aralık 1989'du. İstanbul'un üzerinde her zamanki gibi garip bir pus, pis ko- kulu bir bulut asılıydı. Ama amaç, İstanbul'un sisli-dumanlı kanburu- nu beş duyu ile algılamanın ötesi- T4 NOKTA 7 OCAK 1990 ne götürüp, rakamsal sonuçlar el- de edebilmekti. Günde kaç mili- gram karbonmonoksit ““içiyorsu- nuz ”” Bu sorunun yanıtını merak etmez misiniz? Hedef trafik kirliliği. Evet, tra- fik... Zira konuyla ilgili konuştu- ğumuz bilim adamlarının tümü, kentin üzerine çöken kirli hava ta- bakasının asıl nedeninin, trafik ol- duğunu söylüyorlar. Marmara Üni- versitesi Çevre Enstitüsü Başkanı Prof. Dr. Adnan Aydın, bu soru- nu şu sözlerle açıklıyor: “İstanbul, meteorolojik şartları çok değişken olan bir kent. Bu da kenti olumlu etkiliyor. Ancak... İs- tanbul'un üstünde zaman zaman oluşan kirlilik tabakası (smoke), gi- derek süreklilik kazanırsa, tehlike büyük olacaktır... Ve bu kirlilik ta- bakasının kaynağı, büyük çapta trafikteki araçlar ve trafik tıkanık- l lığıdır. Hemen şunu da belirtmek gerekir ki, İstanbul'un tepesinde oluşan smoke, bayağı kaliteli bir smoke'tur. Kalıcılık kazandığı an, gerçek bir tehlike yaratacaktır. Los Angeles gibi iklimi ılık, dolayısıyla kalorifer kullanımı yoğun olmayan bir kentin tepesinde, bugün büyük bir smoke tabakası vardır... Ve bu da tamamen trafik tikanıklığının ürettiği bir smoke'tur.” Zehirli kokteyi Ölcüm zamanı — Ölcüm yeri Ölcülen Toz CO (mg/m?) (mg/m?) < Çevreyolu Edirnekapı Tünelti ici 35-:40 415