20 Mart 1939 Tarihli Her Ay Dergisi Sayfa 32

Siyaset, İktisadiyat ve İçtimaiyat 31 Her zaman kendi kendinize şunu söylemelisiniz: «Fakir bir millet olduğumuz için «yarım iş yapmak» lüksüne taham- mül edemeyiz, daha çabuk elde edebilmek için daha az daha temiz inşa ederiz.» 24 — Sizin fakrınız, toprak fiyatlarınızla da oldukça te; zad teşkil ediyor. Meselâ Ayasofyanın bir hattı mefruz ile beş kilometre ilerisinde tamamile ham bir toprağın metre murab- balın bir liraya alınıp satıldığını işittim. Halbuki bu toprak mürur ve ubura açılmış bütün vasıfları haiz bir sokak üzerin- de de değildir. Bu fiat şekilleri fakir bir halkın iştira kuvvetinin çok üstündedir. Bu vaziyetle, arazi sahibi birkaç kişiye, milli iktisadi bütünlüğünüzün asla müsaade edemiye- ceği bir kazanç temin ediyorsunuz. Bu yüksek toprak fiatla- rını işittikçe, sokaklarınızın icabı veghile düşünmemesine, elektrik, havagazi, telefon, kanalizasyon gibi tesisatla teçhizi- ne yetişecek sermaye kalmıyarak, bütün bu yüklerin yalnız Belediyeye tahmilindeki sebebleri pek kolaylıkla anlıyorum. Bundan maada, her şehirliye haddizatında çok geniş olan şehir sahasının her istediği köşesinde ev yapmak hakkını ver- diğinizi düşünüyor, ve bunun neticesi olarak dünyada an- cak en zengin bir milletin tahammül edebileceği çok geniş ve dağınık bir iskân siyasetini tatbik ettiğinizi anlıyorum. Ba ai e ei kile a aaiğ li ae El Ek ŞE di V ii ge BE ; a iel e ii 29 — Biraz evvel size zenginliklerimizden istifade etme- diğinizi söyledim, bu hususta yüzlerce misal gösterebilirim. Bu- rada müşahedelerimden bazılarını tekrar edeceğim. Hepiniz be- nimle beraber hiç şüphesiz teslim edersiniz ki, Topkapı Sarayı tabii mevkii itibarile şehir inşası bakımından ve mimari ahen- gi cihetinden çok güzel ve Türklük hususiyetini en ziyade ta- şıyan bir abidedir. Bu zenginlikten niçin istifade etmiyorsu- nuz? Belki bu sualime şöyle cevap vereceksiniz. Oranın gü- zelliğini göstermek için her ecnebiden bir lira alıyoruz, fakat böyle bir cevab sualimin ehemmiyetini takdir etmemekten ileri gelir... Sarayın mütemadi bakımına kifayet etmek şöyle dursun, muhafızlarının ücretini dahi ödemiye elverişli olmı- yan bu duhuliye ücreti Topkapı Sarayından beklenen fayda- nın elde edildiğini anlatamaz. Bir Amerikalı bu saraydan tamamile başka gelirler te-