March 20, 1939 Tarihli Her Ay Dergisi Sayfa 83
84 Her Ay eder (*J. Kavkaâ (Cochlea) denilen iç kulak bir şeytan minare- sine benzemekte olup geniş nihayetinde biri beyzi ve diğeri dai- revi iki diyaframı vardır. Orta kulakta bir manivele sistemi teşkil eden üç küçük ke- mik kulak zarının ihtizazını iç kulağın beyzi diyaframına (pen- ceresine) nakleder. Bu manivele sisteminin mihaniki faydası 2/3 nisbetindedir. Yani kulak zarı 3 vahid mesafe kadar hareket ederse beyzi diyafram iki vahid kadar hareket eder. Memeli hay- vanlarda bu şeytan minaresi şeklindeki Kavkaâ helezonları ade- di farklı olup insan kulağının kavkaâsındaki helezon kangalları aded 2 ve 2/3 dür. Kulakları en mütekâmil (hassas) olan hayvan kubay olup helezon kangal adedi üç buçuk ve domuzlarda üçtür. Diğerlerinde bizimkinden azdır. Balıklarda kulak mekanizması otolit (ay şeklinde) olup içinde rakkas gibi bir cisim hareket eder. Balık ufki vaziyetini kaybettiği zaman rakkas topu otolit sinir elyafının tüylerine temas ederek balığı doğru vaziyete ge- tirmek için ikaz eder. Bu helezon şeklindeki kavkaâ boydan boyda devam eden ve basiliar membrane denilen bir gişa ile iki daireye ayrılmış olup bunlardan birinin alt ağzında beyzi ve diğerinin ağzında yuvar- lak birer diyafram vardır. Bu iki daire kavkaânın sivri ucunda birbirile hali iştirakte bulunmaktadır. Bu daireler bir mayile doludur. Basiliar membrane denilen gişanın hâmil olduğu Çorti uzvu 20000 e yakın çubuklardan mürekkeb olup bunların her biri 10 ilâ 15 işitme hücresile mücehhezâir. Bu çubuklardan her birinin gerginlik, hattı kesafet ve uzunlukları farklıdır, yani bunların rezönans frekansları birbirinden farklıdır. Dışarıdan gelen ses dalgalarının kulak zarında hâsıl ettiği tazyik tahavvülâtı bu zarı hareket ettirir. Orta kulaktaki ma- nivele sistemi, yukarıda söylediğimiz gibi, hareket vüsatini kü- çültürse de iç kulak mayiindeki tazyiki arttırır. İç kulaktaki mayiin sıkışma kabiliyetinin azlığından ve büyük vüsatli dal- ganın kulak için zararlı olmasından dolayı vüsatin küçültülmesi zaruridir. İhtizaz tazyikinin artması iç kulaktaki sinirlerin ko- (*1 Kulak fiziği ve riyaziyesi üzerinde fazla malümat almak isti- yenler Yüksek Mühendis mektebi marifetile neşrettiğim fizik serisi- nin (İhtizaz ve dalga nazariyesi) cildin bakabilirler. GŞe dibi nun EN Yu .galıi veya zariy rami deki armc 'Çubı beyi galar hanil eder.
